[1]

Hugo de Camburaco, legum doctor, judex seu comissarius datus auctoritate regia in causa appellationis que inter bajulum bastide de Miranda pro domino nostro Franc. rege et .. consules dicte bastide et procuratorem domini regis, appellantes ex una parte, et nobilem virum dominum comitem Astariaci et religiosos viros abbatem et conventum monasterii Berdouarum, appellatos, ex altera, ventilatur, dilectis suis Guillelmo de Ruthena et Poncio de Bellopodio, servientibus domini nostri regis, et aliis servientibus dicti domini nostri regis quibuscumque, salutem et dilectionem.

Litteras dicti domini nostri regis nos recepisse noveritis quarum tenor inferius continetur, auctoritate quarum lis fuit contestata eoram nobis per neguationem et prout continetur in actis super libello infrascripto inter procuratorem Guillelmi de Nozeriis bajuli dicte bastide et sindicum .. consulum predictorum pro parte appellante comparentes et petentes ex una parte et inter sindicum .. abbatis et conventus Berdouarum et procuratorem Bernardi de Astariaco, dicentem dictum Bernardum esse comitem de Astariaco, comparentes et respondentes pro parte appellata ex alia, procuratore domini regis auctoritate predicta citato de mandato nostro pluries non comparente et domino Centullo patre dicti Bernardi, auctoritate nostra citato ad predicta pluries ad cautelam ad requestam bajuli et .. consulum predictorum, cum dictus dominus Centullus diceretur fuisse et esse comes de Astariaco, non comparente per se nec per aliquem responsalem propter quod juxta qualitatem et privilegium cause, nos judex predictus volumus quod procederetur ulterius in dicta causa, ipsius domini Centulli absentia non obstante, parte appellante suprascripta hec instanter petente, et pro dicto domino Centullo absente, predicto libello habuimus pro responso neguando et prout in actis continetur.

Item noveritis quod post predicta et post plures dies continuatos et assignatos ex causa predictis partibus, comparuerunt coram nobis judice predicto apud Mirandam, die martis proxima post octabas festi beati Martini yemalis et diebus continuatis et assignatis ex causa ibidem magister Guillelmus Martini, procurator substitutus, ut dicebat, a magistro Bernardo Johanni procuratore domini regis citato auctoritate nostra de mandato nostro et per nos domini nostri regis cum quadam substitutione sigillata sigilli magistri Bernardi predicti, ut prima facie apparebat, et Guillelmus de Nozeriis, bajulus dicte bastide et .. consules predicti et sindicus universitatis dicte bastide pro parte appellante ex una parte et sindicus dictorum abbatis et conventus et procurator dicti Bernardi de Astariaco pro parte appellata ex alia, dicto domini Centullo ad dictam diem citato non comparente per se nec per aliquem responsalem, Et nos voluimus quod procederetur, in causa, dicti domini Centulli absentia nonobstante, juxta qualitatem et privilegium cause predicte, parte appellante hoc petente ut supra, Et ibidem, propositis quibusdam articulis pro parte appellante, quibusdam testibus etiam productis contra omnes suprascriptos per dictos bajulum et .. consules in tertia productione et per dictum substitutum contra dictum Centullum in prima productione. Cum fuisset in dicta causa omissum juramentum calumpnie, nos ex causa voluimus quod jurarent tunc de calumpnia dicti bajulus et consules et sindicus universitatis dicte bastide, et dictus procurator dicti Bernardi de Astariaco et dictus sindicus dictorum abbatis et conventus cum haberent specialem potestatem jurandi de calumpnia, lectis primitus eisdem libello et articulis predictis et responsionibus substitutis generalibus. Et ibidem dicti bajulus et consules et sindicus universitatis predicte de calumpnia juraverunt. Et procurator dicti Bernardi de Astariaco, procuratorio nomine dicti Bernardi, et sindicus abbatis et conventus predictorum sindicar nomine de calumpnia juraverunt. Et post juramentum dicti bajulus et .. consules et sindicus universitatis predicte prestiterunt in propositis et petitis per eos in libello et articulis infrascriptis et dictus procurator dicti Bernardi et dictus sindicus dictorum abbatis et conventus prestiterunt in responsionibus suis factis generaliter et libello predicto litem contestando, neguando et ut in actis continetur et in responsionibus factis generaliter dictis articulis contentis in actis et specialiter responderet post juramentum et per juramentum articulis predictis infrascriptis ut infra in fine cujuslibet continetur. Et post nos ordinavimus quod substitutus predictus faciat fidem quam obtulit de potestate dicti magistri Bernardi Johanini die inferius assignanda cum procurator dicti Bernardi de Astariaco et sindicus dicti monasterii dicerent se non debere procedere cum eodem cum non constaret ut dicebant de potestate predicta per substitutionem ejusdem, voluimus que quod, die inferius assignanda, facta fide predicta, procurator dicti Bernardi de Astariaco et sindicus dictorum .. abbatis et conventus respondeant propositis et petitis per dictum substitutum que in libello et articulis predictis continentur, prout de jure fuerit respondendum. Et cum procurator dicti Bernardi de Astariaco et sindicus dictorum abbatis et conventus dicerent generaliter aliqua fuisse innovata et peterent generaliter quod ea que innovata sunt, pendente presenti causa et in prejudicium ejusdem ad statum pristinum reducerentur et nichilominus prohiberetur per nos predicto Guillelmo de Nozeriis ne aliqua innovaret seu faceret innovari in prejudicium causa presentis, nullamque fidem fecissent seu facerent de innovatis predictis nec ea declararent seu specificarent, licet offerrent se facere fidem de eis loco et tempore oportunis, nos judex predictus nos obtulimus esse promptos audire partem appellatam super innovatis si que sunt et ipsa reducere ad statum debitum ubi debite de ipsis nobis fuerit facta fides, inhibuimusque expresse dicto Guillelmo de Nozeriis presenti ne quid innovaret in prejudicium appellationis predicte et hoc idem inhibuimus generaliter unique parti et post assignavimus diem, videlicet in crastinum festum beati Vincencii proximo venturum apud Figiacum coram nobis et dies et loca tunc seu interim committenda seu assignanda nos in presenti causa, videlicet ad probandum in secunda productione per substitutum predictum contra dictum dominum Centullum, necnon et ad faciendam fidem oblatam per eundem substitutum dictis procuratori dicti Bernardi de Astariaco et sindico abbatis et conventus predictorum de potestate magistri Bernardi Johanini et facta fide predicta per dictum substitutum, ad respondendum perhemtorie et consulte per dictum procuratorem dicti Bernardi de Astariaco et per sindicum abbatis et conventus predictorum predictis propositis et petitis per ipsum substitutum necnon et ad publicandum testes supra productos et juratos si comode fieri potest examinandos interim prout fieri poterit et fuerit rationis et ad alia supra comparentibus dicto domino Centullo absenti necnon et dicto Bernardo de Astariaco personaliter absenti et utrique parti debite procedendum secundum retroacta et agenda et secundum qualitatem cause, ad quam quidem diem et locum et ad dies et loca tunc seu interim continuanda seu assignanda per nos in presenti neguotis citavimus dictos comparentes et dictum dominum Centullum licet absentem et dictum dominum Bernardum de Astariaco licet personaliter absentem perhemtorie et precise ad id agendum quod suprascriptum est, injungentes eisdem quod tunc sufficienter compareant et sufficienter instructi et consulti ad faciendum quod dies exiget et ad procedendum debite secundum retroacta et agenda et secundum qualitatem cause, significantes eisdem quod sive venerint sive non, nos procedemus in causa presenti ut fuerit rationis, dictorum domini Centulli et Bernardi et partis appellate absentia seu insufficientia non obstante, quam diem assignavimus itam longuam cum interim pluribus neguociis impediti non possemus vacare auditioni dicte cause. Fuitque per nos oblata copia dicto substituto et dictis partibus de actis presentis cause prout hec plenius continentur in actis. Quare vobis et vestrum cuilibet in solidum comittimus et mandamus ita quod ad hoc faciendum alter vestrum non expectet quathinus citetur et prehemtorie predictos comparentes necnon et dictum dominum Centullum et dictum Bernardum et dictum procuratorem domini regis si ipsos inveneritis, alioquin ad domicilia in quibus consueverunt sepius habitare ut die et loco proxime dictis et aliis diebus continuandis et assignandis eisdem per nos, in presenti causa compareant coram nobis per se vel per ydoneos et sufficientes procuratores facturi responsuri et processuri in presenti neguocio juxta assignationem suprascriptam et contenta in ea significantes eisdem et eorum cuilibet quod sive venerint sive non, nos in presenti neguocio procedemus juxta et secundum qualitatem ejusdem prout fuerit rationis, dictorum non comparentium absentia seu tunc comparentium insufficentia non obstante.

Tenor vero litterarum regiarum predictarum de quibus superius fit mentio sequitur in hunc modum :

Philippus, Dei gratia Francorum rex, discreto viro magistro Hugo de Camburaco, jurisperito, salutem.

Intelleximus quod, cum per decem annos et amplius in bastida de Miranda ex parte nostra fuerit bajulus institutus, officium bailivie regens pacifice, eique tanquam bajulo a nobis deputato fecerint consules dicte bastide juramentum, senescallus Tholose seu ejus locum tenens, auctoritate quarundam litterarum a nostra curia subrepticie impetratarum, ut dicitur, per comitem Astariaci et abbatem Barduarum, vel de eorum mandato, pronunciavit properam et inique per suam sentenciam, rationibus procuratoris nostri et predictorum bajuli nostri ac ..consulum non admissis, bajulum nostrum esse a bastida hujusmodi amovendum, et bajulum non debere esse ulterius ex parte nostra in eadem bastida, a qua sententia, tanquam ab iniqua et inique lata, ad nos procurator dicti nostri bajuli et consules appellaverunt. Nos vero causam appellationis hujusmodi vobis tenore presentium comittentes, mandamus quathinus, vocato procuratore nostro et bajulo et consulibus et dicti comite et abbate et aliis evocandis, causam audiatis eandem et instructam nobis terminandam remittatis. Que post hujusmodi appellationem hinc inde fore inveneritis indebite attemptata ad statum debitum reducturi. Damus autem senescallo nostro Tholose et omnibus subditis nostris presentibus in mandatis ut in premissis et ea tangentibus vobis pareant et intendant. Actum apud Lorriacum, die dominica post octabas Nativitatis beati Johannis Baptiste, anno Domini M^oCC^oLXXXX^o nono.

Tenor vero dicti libelli sub hiis verbis :

Coram vobis venerabili viro domino Huguone de Camburaco, legum doctore, judice deleguato domini regis in causa appellationis infrascripte, proponunt in jure magister Raymundus de Monte Olivo, procurator et procuratorio nomine domini regis, et Berenguarius Textoris, Johannes de Cazalibus, Johannes de Porta, Clemens Tonelerii, Raymundus Vaquerii et Sancho, consules et consulum nomine de Miranda, et Guillelmus de Nozeriis, serviens armorum dicti domini regis et bajulus dicte ville de Miranda, contra nobilem virum dominum Centullum, Dei gratia comitem Astariaci, et Bernardum, ejus filium emancipatum, et dominum Bernardum de Cornelhano, legum doctorem, curatorem suum, curatorio nomine ejusdem, et abbatem et conventum monasterii Bedoriarum Cisterciensis ordinis dyocesis Auxitani, dicentes dicti proponentes quod, cum per decem annos et amplius in predicta bastida de Miranda ex parte domini regis fuisset bajulus institutus et officium dicte bajulie regeret pacifice et ei tanquam bajulo a domino rege deputato, consules predicte bastide jurassent, et super hoc penderet causa in curia domini senescalli Tholose et Albiensis inter dictas partes, dominus Huguo de Marziaco, tenens locum dicti domini senescalli Tholose et Albiensis, juris ordine pretermisso, inciviliter et indebite et injuste, salva sui gratia, pronunciavit per sentenciam, si sentencia dici possit, male et inique, dictum bajulum esse a dicta bastida amovendum et eundem bajulum non debere esse ulterius ex parte domini regis in dicta bastida, a qua pronunciacione et sentencia, si sentencia dici possit, pars dictorum domini regis, consulum et bajuli legitime appellavit ad dictum dominum nostrum regem in qua causa appelationis vos estis judex delegatus domini regis quantum ad audiendam et examinandam dictam causam predicte appellationis. Unde cum dicta pronunciacio et sentencia, si sentencia dici meretur, sint injuste et nulle, petunt dicti proponentes dictam causam appellationis audiri et examinari et instructam remitti domino regi prefato, per vos, dominum Hugonem predictum, dicte cause judicem deleguatum, justicia mediante, secundum mandatum et comissionem vobis factam super hiis per dictum dominum nostrum regem. Item dicta causa instructa et remissa per vos ad dominum regem, petunt dicti proponentes dictam pronunciationem et sentenciam si sentencia dici meretur, si que sunt infirmari vel si nulle sunt nullas fore pronunciari et se bene et legitime appellasse et dictum dominum Huguonem male et inique pronuntiasse et sententiasse, si sentencia dici meretur, per dictum dominum regem justicia mediante. Item petit expensas in lite et pro lite factas super faciendis vestrum officium implorando, juris beneficio in omnibus sibi salvo, non astringens se ad omnia predicta probanda sed ad ea solum que sibi sufficient de premissis .

Tenor etiam articulorum et responsionum factarum singulis de quibus supra fit mensio talis est :

Proponit et intendit probare pars appellans ad fundandam intentionem suam quod antequam dicta bastida de Miranda fieret, fuit tubicinatum et preconizatum in multis locis sollempnibus et insignibus senescallie Tholose et alibi ex parte dicti domini quod sub securitate ejusdem, ad franquesias et libertates domini nostri regis venirent qui venire vellent ad dictam bastidam de Miranda causa morandi ibidem.

Et predicti syndicus dictorum abbatis et conventus et procurator dicti Bernardi de Astaraco responderunt ut sequitur.

Et dicti sindicus abbatis et conventus predictorum et procurator dicti Bernardi, repetitis omnibus et singulis protestationibus superius a se factis, a quibus recedere non intendunt, immo predictas protestationes omnes et singulas volunt esse repetitas et eas repetunt in qualibet parte processus habendi in hac causa et qualibet die qua procedetur in hac causa, et protestato quod predicte positiones seu articuli sunt inpertinentes, neguative et aliter indigne responsiones reperte sunt pro si de jure non fuerit respondendum eisdem quod pro non responso habeatur, respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, protestato quod si aliqua fuit facta tubicinatio seu preconizatio, quod fuit facta ex parte predictorum comitis et abbatis.

II. Item proponit et probare intendit quod post dictum mandatum et tubicinium venerunt homines morantes nunc in dicta bastida de Miranda ad dictam bastidam ratione dicte securitatis et protectionis et sub eis et ad dictas libertates et francalicias dicti domini regis et eorum interest de et sub securitate, protectione, libertatibus et francaliciis domini regis remanere predictis.

Et dicti sindicus et procurator, protestato ut supra, respondent ut supra proxime.

III. Item proponit et intendit probare quod in principio constructionis dicte bastide palus fuit ibi fixus seu ficatus et positus nomine domini regis et per gentes suas et vexillum domini regis per gentes suas fuit ibi positum et dimissum et signum libertatum, francaliciarum et securitatis domini regis predictarum, scientibus comite Astariaci et abbate Berdoriarum et non contradicentibus.

Et dicti sindicus et procurator neguant dictam positionem seu articulum ut ponitur.

Item proponit et intendit probare quod in dicta bastida fuit bajulus institutus pro domino rege et ejus officialibus.

Et dicti procurator et syndicus respondendo dicte propositioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod bajuli qui fuerunt in dicta bastida a tempore constructionis ejusdem citra, ibidem fuerunt et esse debuerunt nomine predictorum comitis et abbatis ut nomine dominorum dicte bastide et pertinenciarum ejusdem.

Item proponit et intendit probare quod in dicta bastida fuerunt per decem annos et ultra bajulus, servientes et alii officiales domini regis citati et instituti per senescallum Tholosanum quos citatos et institutos predicto nomine regio predicti habitantes et alii venientes ad dictam bastidam repererunt ibidem.

Et predicti procurator et sindicus respondendo dicte positioni seu articulo, protestato ut supra, neguant eam ut ponitur ; credunt tamen quod bajuli nominati et alii officiales qui fuerunt in dicta bastida de Miranda a tempore constructionis ejusdem citra, ibidem fuerunt et esse debuerunt nomine predictorum comitis et abbatis ut nomine dominorum dicte bastide et pertinenciarum ejusdem.

item proponit et intendit probare quod premissa facta fuerunt ut superius continetur, scientibus et consensientibus comite Astariaci et abbate et conventu monasterii Berdonarum et eis presentibus et non contradicentibus.

Et dicti sindicus et procurator respondendo positioni predicte seu articulo, neguant eam ut ponitur, credunt tamen ut supra in proxima positione seu articulo crediderunt.

Item proponit et intendit probare quod pro dicto domino rege et eidem domino regi homines dicte bastide de Miranda post predicta juraverunt et hobedierunt et adhuc hobediunt dicto bajulo nomine dicti domini regis.

Et predicti sindicus et procurator respondendo articulo seu positioni predicte neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod homines dicte bastide de Miranda hobedierunt predictis bajulis qui pro tempore fuerunt in dicta bastida ut bajulis predictorum comitis et abbatis, et ut bajulis dominorum dicte bastide.

Item proponit et intendit probari quod dicto bajulo, tanquam bajulo a domino rege deputato, consules dicte bastide annuatim pacifice juraverunt.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicto articulo seu positioni neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod consules qui pro tempore fuerunt in dicta bastida juraverunt bajulo seu bajulis qui erant in dicta bastida pro dictis dominis dicte bastide, scilicet pro comite et abbate predictis seu eisdem dominis.

Item proponit et intendit probare quod bajulus dicte bastide domini regis et pro domino rege a tempore constructionis dicte bastide citra, judicavit continue una cum consulibus dicte bastide et cognovit una cum eis de omnibus causis tam civilibus quam criminalibus vel aliis quibuscumque rexit que officium dicte bailie nomine domini regis per decem annos et ultra et pro ipso domino rege cognoscendo, judicando, pronuntiando et interloquendo de omnibus causis, ut dictum est, et una cum consulibus exsequendo et merum et mixtum imperium et jurisdictionem omnimodam exercendo.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicto articulo seu positioni neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod consules dicte bastide una cum bajulo seu bajulis dictorum dominorum dicte bastide qui pro tempore fuerunt in dicta bastida judicaverunt et cognoverunt de omnibus causis tam civilibus quam criminalibus in dicta bastida seu ejus pertinenciis emergentibus cognoscendo, pronuntiando, diffiniendo et merum et mixtum imperium omnimodam jurisdictionem exercendo et credunt etiam quod bajuli predictorum dominorum predicta omnia exsequebantur.

Item proponit et intendit probare quod Stephanus de Nigro Stagno in principio constructionis dicti bastide fuit institutus bajulus dicte bastide domini regis per dominum senescallum Tholose et Albiensis vel ejus locum tenentem tunc, videlicet per dominum Eustachium de Bello Marquesio, qui quidem Stephanus fuit bajulus domini regis dicte bastide per octo annos a tempore constructionis dicte bastide citra.

Et predicti syndicus et procurator respondendo predicto articulo seu poditioni neguant eam ut ponitur. Credunt tamen quod dictus Stephanus de Nigro Stagno ut bajulus predictorum dominorum comitis et abbatis rexit dictam bastidam quamdiu fuit in dicta bastida bajulus et quod fuit in dicta bastida bajulus constitutus per dictos dominos.

Item proponit et intendit probare quod post predictum Stephanum fuit immediate institutus bajulus per dominum regem, seu ejus officiales vel senescallum, Bernardus de Crueycha et post ipsum immediate Guillelmus de Nozeriis qui nunc est bajulus, qui rexerunt predictam bastidam nomine domini regis predicti, et quibus fuit hobeditum et obtemperatum vice domini regis et pro domino rege, et ut domino dicte bastide.

Et dicti procurator et syndicus respondendo dicto articulo seu positioni neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod dictus Guillelmus de Nozeriis indebite et injuste et contra pariagium inhitum seu factum inter comitem et abbatem et conventum dicti monasterii et dictum Eustachium de Bello Marquesio, militem, senescallum Tholose et Albiensem quondam, et confirmatum per dominum nostrum regem, dictus Guillelmus de Nozeriis dicit se esse bajulum dicte bastide cum in veritate non sit nec esse debeat, et quod de facto regit dictam bastidam contra jus et justiciam, cum de jure non possit, innovando omnia que facit per sui potentiam in prejudicium cause presentis et pariagii predicti.

Item proponit et intendit probare quod servientes dicte bastide et alii officiales sunt et fuerunt ibi a tempore constructionis dicte bastide continue nomine domini regis et pro domino rege ut servientes et portant et portaverunt a tempore predicto citra baculos signatos signo domini regis.

Et dicti procurator et syndicus respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod servientes qui sunt in dicta bastida portant baculos signatos signo domini nostri regis, protestato tamen quod hoc non tribuit aliquod jus parti que dicitur appellans.

Item proponit et intendit probare quod predicti servientes et alii officiales dicte bastide sunt et fuerunt ibi instituti et creati per dominum senescallum Tholose et Albiensis seu per officiales domini regis qui nomine regio ea que ad eorum spectant officium exsecuntur et exsecuti fuerunt ibidem.

Et predictus sindicus et procurator respondendo dicto articulo seu positioni, non credunt eam ut ponitur.

Item proponit et intendit probare quod dicta bastida fuit et est constituta in regno Francie et decem anni sunt elapsi.

Et dicti procurator et sindicus respondendo dicto articulo seu positioni credunt quod dicta bastida de Miranda est constructa in regno Francie in comitatu Astariaci.

Item quod pactum quod factum fuisse dicitur seu pariagium cum domino Eustachio, quondam senescallo Tholose, vel aliis officialibus domini regis, quod bajulus domini regis non esset in dicta bastida vel bajulus amoveretur aliquo tempore, fuit factum inscientibus ignorantibus et absentibus hominibus dicte bastide et qui si predicta scivissent ad dictam bastidam venire omisissent.

Et dicti syndicus et procurator respondendo dicto articulo seu positioni neguant eam ut ponitur.

Item proponit et intendit probare quod omnes homines dicte bastide, seu major pars hominum, tempore quo venerunt ad dictam bastidam et ante, morabantur in villis et locis domini regis et de villis et locis domini regis maxime propter predictas libertates francalicias et securitates venerunt ibidem.

Et dicti syndicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo nehuant eam ut ponitur.

Item proponit et probare intendit quod dicta bastida fuit constituta in regno Francie in loco deserto et est maxime populata de hominibus subdictis tunc domino regi.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod dicta bastida de Miranda est constituta in regno Francie in comitatu Astariaci et pro majori parte populata de hominibus dicti comitis Astariaci et de hominibus aliorum comitum et baronum et militum dicti comitatus et aliorum comitatuum Vasconie et aliorum locorum.

Item proponit et intendit probare quod carcer dicte bastide spectat ad dominum nostrum regem.

Et dicti sindicus et procurator respondendo predicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod carcer dicte bastide spectat ad dictos comitem et abbatem ut ad dominos dicte bastide.

Item proponit et intendit probare quod bajulus dicte bastide domini regis, a tempore constructionis ejusdem citra, custodivit captos seu fecit custodire qui evenerunt ibidem nomine domini regis pacifice et possedit dictum carcerem nomine domini regis pacifice, et adhuc tenet et possidet seu facit bajulus qui nunc est pro domino rege pacifice et quiete.

Et predicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod bajuli dictorum dominorum comitis et abbatis a tempore fundationis dicte bastide citra, custodierunt captos et delinquentes in dicta bastida nomine dictorum dominorum comitis et abbatis et custodiebant tempore quo dictus Guillelmus de Nozeriis venit ad dictam bastidam qui per sui potentiam indebite et sine causa et contra jus et justiciam dictos dominos et bajulos qui pro ipsis dictos captos tenebant spoliavit et sibi appropriavit predicta et plura alia, innovando in prejudicium dictorum dominorum et presentis cause, et adhuc facit de facto cum de jure non possit.

Item proponit et probare intendit quod omne tubicinium seu preconizatio que fit et facta fuit a tempore constructionis dicte bastide citra sit et facta fuit nomine predicti domini nostri regis.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod tubicinium et preconizationes que fuerunt facte in dicta bastida de Miranda fuerunt facte nomine predictorum comitis et abbatis et regis, et fiebant tempore quo dictus Guillelmus de Nozeriis venit ad dictam bastidam, qui per sui potenciam in prejudicium predictorum comitis et abbatis de facto, cum de jure non possit, facit fieri preconizationes in dicta bastida nomine domini nostri regis, predicta innovando in prejudicium cause presentis.

Item proponit et probare intendit quod omnes mensure bladi, vini, vel aliorum cum quibus in dicta bastida mensuratur vendendo emendo sunt signate signo domini nostri regis Franc. prefati et predictis mensuris solum omnia talia mensurantur.

Et dicti sindicus et procurator respondendo predicte positioni seu articulo non credunt eam ut ponitur, protestato quod hoc non prejudicaret dominis dicte bastide.

Item proponit et intendit probare quod prefata bastida est fundata in territorio quo fuit domini Geraldi de Marrenxs in solidum vel in parte.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen quod dicta bastida cum ejus pertinenciis est fundata in territorio et jurisdictione dictorum dominorum comitis et abbatis.

Item proponit et probare intendit quod prefata bastida est hedificata extra jurisdictionem et domenium (-sic) predictorum comitis et abbatis et conventus memorati monasterii Berdouarum.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur.

Item proponit et probare intendit quod propter franquesias, libertates et privilegia domini regis predictas, venerunt ibi infiniti habitantes maxime de villis et locis domini regis quorum sunt in dicta bastida habitantes usque ad numerum mille focorum et plures.

Et dicti sindicus et procurator respondendo positioni predicte seu articulo neguant eam ut ponitur.

Item proponit et probare intendit quod predicti qui asseruntur consules in libello ejus cause erant consules dicte ville tempore oblati libelli tam in presenti causa quam in causa principali.

Et dicti procurator et sindicus respondendo dicte positioni seu articulo credunt quod illi contra quos fuit oblatus libellus seu supplicatio in causa principali et illi qui obtulerunt libellum in presenti causa contra predictos comitem, abbatem et conventus dicti monasterii erant .. consules temporibus predictis, qui .. consules tempore eorum constitutionis seu creationis juraverunt predictis dominis seu eorum bajulis seu alii vel aliis eorum nomine recipientibus dictum sacramentum ut alii consules et eorum predecessores facere consueverant. Cetera et aliter contenta in dicta positione seu articulo non credunt ut ponuntur nisi quathenus facit et facere potest pro parte dictorum comitis et abbatis.

Item proponit et probare intendit quod nunc sunt .. consules dicte bastide : Arnaldus de Valle, Raymundus Fabri, Vitalis de Verdiaco, Reinaldus Sabaterii, Bonetus de Monteguiscardo et Arnaldus Andree qui juraverunt Guillelmo de Nozerio, bajulo dicti loci pro domino rege, ut domino dicte bastide, et successerunt prenominatis .. consulibus anni preteriti proxime in honere et honore.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur.

Item proponit et probare intendit quod dictus Guillelmus de Nozeriis est et fuit bajulus dicti loci pro domino rege.

Et dicti procurator et sindicus respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur.

Item proponit et probare intendit quod dictus Bertrandus de Crueycha erat bajulus dicte bastide pro domino rege tempore oblati libelli in causa principali et tempore late sententie de cujus appellatione nunc agitur, et cum ipso una cum consulibus predictis tanquam cum bajulo domini regis predicte bastide fuit predicta causa principalis ducta seu ventilata.

Et dicti procurator et sindicus respondendo predicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur hoc excepto quod concedunt de contentis in dicta positione [quathenus] constare poterit per acta vel per instrumenta publica vel per alia legitima documenta, credit etiam quathenus contenta in dicta positione faciunt et facere possunt pro parte dictorum comitis et abbatis.

Item proponit et probare intendit quod post litteram regiam productam in causa principali qua continetur quod dominus -firmavit factum domini Eustachii et comitis et abbatis predictorum super bastidis predictis, bajuli et officiales domini regis rexerunt et tenuerunt dictam bastidam ut propriam domini regis per decem annos et ultra.

Et dicti procurator et sindicus respondendo dicte positioni seu articulo neguant eam ut ponitur, credunt tamen contentis in dicta positione ut supra crediderunt.

Item proponit et intendit probare quod in causa principali fuit oblatus libellus contra Bertrandum de Crueycha tanquam contra bajulum dicte bastide domini regis.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo non credunt eam ut ponitur, credunt tamen quathenus per acta et alia instrumenta publica constare poterit et quathenus facit et facere potest pro parte comitis et abbatis predictorum.

Item proponit et probare intendit quod causa pendente super amotione dicti bajuli domini regis in curia domini senescalli Tholose et Albiensis inter partes predictas nominatas in libello hujus cause, dominus Huguo de Marziaco, tenens locum domini senescalli Tholose et Albiensis, in dicta causa tulit sentenciam seu pronunciavit, ordinavit, declaravit seu per arrestum diffinivit de quo fit mensio in libello hujus cause.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo credunt quod predictus dominus Huguo de Marziaco, ut tenens locum domini senescalli Tholose et Albiensis in dicta causa pronunciavit et legitime prout in sentencia, pronunciatione, declaratione seu diffinitione per eum lata continetur.

Item proponit et intendit probare quod dicti consules et bajulus appellaverunt a dictis pronunciatione et sententia ad dominum nostrum regem incontinenti lata sententia et viva voce.

Et dicti sindicus et procurator respondendo dicte positioni seu articulo et ultimo, credunt quod a dicta sentencia, pronunciatione, declaratione seu diffinitione lata per dictum locum tenentem, fuit appellatum prout in dicta sententia, pronunciatione, declaratione seu diffinitione continetur, male tamen et inique cetera et aliter contenta in dicta positione neguant ut ponuntur.

Constat nobis judici predicto de razuris supra factis, videlicet ibi ubi dicit continuatis et assignatis , item ubi dicit indebite , item ubi dicit partes dominus Huguo , item ubi dicit miles senescallus.

Datum apud Bellum Montem, die veneris post festum beati Nicolay yemalis, anno Domini M^oCC^o nonagesimo nono.

Reddite litteras, sigillis vestris appensis in eisdem in signum completi mandati.

Transcriptum citationis hujusmodi in hostio citati cujuslibet pro hac causa virtute citationis presentis cum clavis affigentes et de premissis omnibus et singulis fieri facientes publica instrumenta que nobis una cum presentibus remitatis ne a partibus predictis seu a dicto domino Centullo ignorantia valeat ulterius alleguata.