[1]

Confirmatio cujusdam assiete pro Jordano d. de Insula, milite

Ph. Dei gratia Franc. rex. Notum facimus universis tam presentibus quam futuris nos quoddam instrumentum publicum non abrasum nec in aliqua parte sui vitiosum vidisse, formam continens subsequentem :

Anno Domini M^o CCC^o quarto, die mercurii ante festum Ascensionis Domini, in burgo Ruthen. , nobilis vir d. Gerardus Balene, d. Altimontis, miles d. regis Franc., presentavit venerabili et discreto viro d. Remundo de Petrucia, clerico dicti d. regis et ejus judici Amiliavi, quasdam patentes litteras nobilis viri d. Johannis de Varenis, militis d. regis et ejus senescalli Tholose, tenorem qui sequitur continentes :

Johannes de Varenis, miles d.n. regis, senescallus Tholose et Albiensis, discreto viro magistro Raymundo de Petrucia, judici Amiliavi pro d.n. rege salutem et dilectionis affectum. Litteras patentes regias sigillatas sigillo pendenti regis nos recepisse noveritis formam que sequitur continentes :

Ph. Dei gratia [v^o] Franc. rex senescallo Tholose salutem. Committimus et mandamus vobis quatenus, adjuncto vobis aliquo probo viro, et vocatis quos vocandos noveritis assidere et assignare curetis dilecto et fideli Jordano, d. Insule, militi nostro, in Tholosano, in locis et rebus sibi magis proficuis et minus nobis dampnosis 400 libratas terre redditus sibi dudum per dilectum et fidelem nostrum Radulphum de Claromonte, constabularium Francie deffunctum sui obtentu servicii nobis impensi concessas et etiam confirmatas a nobis, prout in litteris donationis hujusmodi videbitur contineri. Actum apud Clarum Montem die XI^a marcii, anno Domini M^o CCC^o tercio.

Ph. Dei gratia Franc. rex senescallo Tholose salutem. Per alias patentes litteras nostras nobis dedisse meminimus in mandatis ut dilecto et fideli nostro Jordano, d. Insule, militi, 400 l. parvorum t. quas sibi dedimus cum alta et bassa justicia assideretis eidem, hic est quod ad instantiam dicti militis vobis committimus et mandamus quatenus, deductis seu defalcatis 110 l.t. de summa predicta, residuum assignetis eidem juxta priorum continentiam litterarum.

Dictam vero summam 110 l. in senescallis Caturcensi vel Ruthenensi assignetis Gerardo Balene, militi nostro, in locis competentibus quanto magis poteritis sibi magis proficuis et minus nobis dampnosis. Damus autem omnibus nobis subditis et justiciariis nostris tenore presentium in mandatis ut vobis in premissis pareant et intendant. Hanc autem assignationem fieri volumus per vos aut alium officialem ydoneum a vobis super hec deputandum. Actum apud Clarum Montem in Arvernia die veneris post Letare Jherusalem ; anno Domini M^o CCC^o tercio.

Cum igitur ad exequtionem predictorum pluribus aliis negociis regiis occupati ad presens intendere nequeamus, de vestra industria confidentes, vobis auctoritate regia committimus et mandamus quatenus ad assignationem faciendam de dictis 110 l.t. parvorum prefato d. Ger. Balene viriliter procedatis, prout in dictis litteris regiis super hoc concessis contineri videbitur, quas vobis exhiberi precipimus ut in ipso negocio caucius procedatis, omnibus officialibus et subditis regiis districtius injungentes ut vobis in premissis pareant efficaciter et pertinent ad premissa. Actum Tholose die mercurii post Pascha, anno Domini M^o CCC^o quarto.

Deinde exhibuit eidem d. R. originales litteras regias super assidencia dictarum 110 l.t. sub forma que superius continetur, obtentu quorum in dictis litteris contentorum dictus d. R., commissarius, volens se informare ubi dictum redditum ad benesedenciam dicti d. Gerardi et ad minus incomodum d. regis eidem poterit assignari, potissime quia idem d. Ger. eas sibi assignari petebat cum omni alta et bassa justicia in castro de Laissaco et ejus pertinenciis et districtu, vocatis magistris Bernardo Lie, procuratore regio in senescallia Ruthenensi et Bernardo de Tanaco, domicello, majori bajulo de Ruppe et de Laissaco pro d. rege, et Petro de Genebreriis, bajulo de Petrucia, dicto mandato eis exposito et eis super premissis diligenter interrogatis, in presencia d. Poncii de Homelacio, legum professoris, majoris judicis auctoritate regia Ruthen., ac tenentis locum d. senescalli Ruthenensis, requisivit eosdem ex parte d. regis per juramenta eorum quod ipsum d. R. commissarium informent et instruant diligenter ac fideliter ubi in senescallia Ruthenensi modo predicto poterit dictum redditum assignari. Quibus dicentibus quod, prout eis ad presens videbatur, in terra de Laissaseio, idem commissarius precepit eis quod die veneris proxima veniant personaliter et compareant apud Laissacum coram ipso, parati super premissis certo modo respondere et ipsum instruere super redditibus et juribus universis d.n. regis que habet in castro de Laissaco et ejus pertinenciis, ut idem d. commissarius procedere valeat secundum traditam sibi formam et jus regium illesum servare. Deinde idem d. Pontius, locum tenens d. senescalli Ruthenensis, ad requisitionem dicti d. [fol. 65] commissarii, per suas patentes litteras citari precepit per Hugonem Austorgii, bajulum seu gerentem vices dicti Bernardi de Canaco, bajuli, et per magistrum B. de Montemejano notarium curie dicti loci, ad dictam diem veneris mane apud Laissacum omnes curiales, feudatarios et alios per quos sciri poterit veritas et jus regium inveniri et servari, prout in dictis litteris citationis continetur, quarum tenor talis est :

Poncius de Homeliacio, legum doctor, judex major Ruthenensis, ac tenens locum nobilis viri senescalli Ruthenensis, dilecto suo Hugoni Austorgii, bajulo de Laissaco, et magistro B. de Montemejano, notario curie dicti loci, salutem et dilectionem. Visis litteris patentibus nobilis viri d. J. de Varenis, militis d. regis et ejus senescalli Tholose, continentibus etiam duo paria litterarum d.n. regis, in quarum altera inter cetera continetur quod nobili viro d. Ger. Balene, militi ipsius d. regis, 110 l.t. in redditibus cum alta et bassa justicia assideantur, quorum assidentiam idem d. senescallus per suas litteras predictas commisit faciendam per venerabilem virum d. R. de Petrocia, judicem Amiliavi, requisit per dictum d. R. ad instanciam ipsius d. Gerardi Balene, miltis, requirentis sibi dictum redditum in castro et terra de Laissaseio assideri tanquam in loco sibi magis proficuoso et utili et d. regi minus dampnoso, ut dicitur, vobis mandamus et districte precipimus quatenus, visis presentibus absque more diffugio citetis omnes curiales de Laissaco tam antiquos quam modernos, ac consules vel sindicos ville cujuslibet mandamenti dicti castri, seu duos ve quatuor de antiquioribus et utilioribus ad perquirendum, sciendum et inveniendum perfecte redditus et jura regis, et dominos de Prevenqueriis et ceteros feudotarios dicte terre seu eos et omnes quos utiles noveris ad premissa ut die veneris mane in crastino Ascensionis Domini personaliter compareant coram dicto d. R., judice Amiliavi, super singulis juribus regiis dicte terre, veritatem dicturi et ipsum perfecte instructuri, qui commissarius antedictus de et super premissis et eorum circonstanciis universis juxta commissionem super hiis sibi factam per ipsum tunc exhibendam se informare intendit, prout est in talibus faciendum, vos etiam ibi tunc cum personis ad hec necessariis personaliter intersitis, precaventes ne ob negligentiam vel contemptum jus regium depereat, nec vos possitis redargui vel puniri. Datum Ruthenis die mercurii ante dictum festum, anno Domini M^o CCC^o quarto. Reddite litteras sigillatas vestris sigillis. Mandamus etiam omnibus nostris subditis quatenus vobis super hoc efficaciter pareant et intendant. Datum ut supra.

Quo die veneris post Ascensionem Domini, dictus d. commissarius, existens personaliter apud Laissacum, presentibus et sibi adjunctis dicto d. Poncio de Homelacio, judici majori et tenente locum d. senescalli Ruthenensis et magistro B. Lie, procuratore regio et dictis B. de Canaco et Petro de Genebreriis, bajulis, Arnaldo Teulerii, bajulo de Cassaneis pro d. rege et Hugone Austorgii, bajulo de Laissaco, magistro B. de Montemajano, notario curie dicti loci, refferentibus se citationem fecisse secundum continentiam litterarum locum tenentis d. senescalli Ruthenensis et ex eo eas litteras suis sigillis pendentibus sigillasse, presentibus etiam Stephano Maurelli, notario de Ruppe, Stephano de Blanzaco, bajulo de Ruppe, R. Garriga, olim bajulo de Laissaco, et Guillelmo Esquillati, et Bernardo Gailhardi, et R. Vasionis, servientibus de Laissaco, juratis in presentia dicti d. commissarii, et procuratoris regis, ad informandum precessit in dicto negocio in modum qui sequitur :

Primo, requisitis dictis procuratore regio et bajulis et curiablibus si in senescallia [fol. 65 v^o] Ruthenensi scirent aliquos redditus quam Lassaseio nominare seu exprimere qui ad minus incommodum d. regis et proficuum dicti d. Gerardi secundum mandati regii tenorem traderentur eidem d. G. Dictus procurator regius pro minori incommodo regio nominavit territorium de Sancto Ribous, situm in pertinenciis castri de Ruppe et quedam alia loca que dictus d. G., requisitus, noluit acceptare, cum sint eidem, ut dixit, inutilia et in locis diversis et remotis situata, requirens, si dictas 110 l.t. in dicto castro de Lassaco et ejus pertinenciis tanquam in locis sibi proficuis et d. regi minus dampnosis assideri. Demum dictus d. R., commissarius, ad requisitionem dicti d. G., de voluntate et consilio dictorum d. locum tenentis d. senescalli et thesaurarii ac procuratoris dicti d. regis ceterorumque curialium predictorum, processit ad informationem faciendam super et de singulis redditibus et juribus que d. rex habet in castro de Laissaco et ejus mandamento, districtu et pertinenciis super quibus per juramentum coram eo prestitum per feudotarios et testes super hoc inquisitos, in presentia et ad instructionem in scriptis et aliter factam per dictum procuratorem regium et per bajulos et alios curiales de Laissaco et de Ruppe Vallis Sergie superius nominatos se diligenter informavit, in cujus procuratoris regii presencia juraverunt et deposuerunt dicti curiales et alii testes quorum nomina sequntur, scilicet nobilis vir d. Hugo de Monteferrando, miles, Austorgius de Prevenqueriis, d. in parte de Prevenqueriis, Guillelmus Maymat et Petrus de Bosco, ipsius castri habitatores, et Vig de Bussex et Berengarius Calvelli et Hugo Costa, ville de Galliaco, et Petrus Catelli et Stephanus Textoris, ville de Seveiriaco Ecclesie, et Radulfus Peironet et Hugo Boerii, castri de Vanco, et Drd de Madoes et Radulfus de Valelhas, sindici universitatis hominum castri de Laissaco et ejus tenementi, per quorum curialium de Laissaco et aliorum testium predictorum et per extimationem inde factam per dictos curiales adjunctos, deliberato cum aliis super eis, nos dictus R. de Petrucia, commissarius invenimus et nobis constitit d.n. regem habere redditus et jura que secuntur :

In castro de Laissaco et ejus pertinenciis, districtu et dominio pro parte sua preter illa que inferius retinentur, invenit medietatem communiter et indivise cum d. de Seveiriaco tallie consuete, appelate tolta, que annis singulis in Laissaseio percipitur per partes inferius contentas, cujus summa est in universo pro parte regis 48 l. 15 s.ruth. per partes que secuntur :

Item medietatem herbagiorum dictorum locorum estimatam valere pro parte regis 60 s.ruth. annuatim.

Item redditus bladorum d. regis quos habet in predictis locis et tenemento dicti castri de Laissaco communi estimatione annis singulis valere 149 sextaria bladorum sic divisa, scilicet 50 sextaria frumenti et 50 sextaria siliginis et 49 sextaria avene, estimata respectu habito ad mensuram seu quantitatem sextarii ejusdem loci per modum qui sequitur :

Pro frumento, computato quolibet sextario ad 7 s.ruth., communi estimatione secundum forum patrie, 17 l. 10 s.ruth.

Pro siligine, computato quolibet sext. ad 5 d.ruth., 12 l. 10 s.ruth.

Pro avena, computato quolibet sext. ad tres s. 6 d.ruth., 8 l. 6 s. 6 d.ruth.

Item 17 gallinas censuales valere estimatas 17 s.ruth.

Item unum [fol. 66] anserem censualem valere estimatam 2 s.ruth.

Item unam libram cere censualem valere estimatam 13 s.ruth.

Item census minutos in predictis locis valere estimatos annis singulis 44 s.ruth.

Item pro medietate lande [sic] hominum castri de Laissaco 30 s.ruth. renduales.

Item pro medietate casalis communis de Laissaco 7 s. 6 d.ruth.

Item pro medietate albergie et feudi et retrofeudi et aliarum commoditatum ad d. regem et ad d. de Seveiriaco nunc pertinentium in et de castro de Prevenqueriis et ejus pertinentiis in quo habent condomini ipsius castri altam et bassam justiciam, pro parte regis 15 l. renduales.

Item medietatem communiter et indivise cum d. de Severiaco alte et basse justicie villarum predictarum de Busex, de Galliaco, de Ligons, de Gannaco, de Seveiriaco Ecclesie et castrorum de Laissaco et de Monteferrario et partis castri de Bertholena, pro pertinenciis et districtibus et tenementis citra et ultra aquam Avarionis, exceptis inferius retentis et locorum de Favors et de Erinhaco et jus quod d. rex habet in fondo et jurisdictione loci seu affarii de Sancto Amatore d. Hugonis de Monteferrando, militis, asserentis se altam et bassam justiciam ibi habere, et feudum etiam et jus quod d. rex habet in jurisdictione Mansi de Merzairaco et eorum tenementis, prout ad d. regem spectabant, et regimen ipsius justicie dicte terre de Laissaseio, eo modo quo in dictis locis communibus per curiales d. regis de Laissaco et in locis de Sancto Amat et de Mozairaco per curiales de Ruppe Vallis Sergie fuerat usitatum et prout spectabant ad ipsum d. regem et alia que de concilio predictorum d. curialium pro feudis dictorum locorum, villarum et castrorum et pro aliis que tunc premissa videbantur estimari debere fuerant estimata valere communi estimatione annuatim pro parte d. regis 54 l. 10 s.ruth. renduales. Quorum summa est 165 l.ruth. rendualium valentium 110 l. parvorum tur.

Requirente igitur dicto d. G. sibi assignari redditum in litteris regiis contentum, nos dictus commissarius die dicta post Ascensionem Domini in castro de Laissaco convocatis dictis d. locum tenente d. senescalli et thesaurario et dicto procuratore regio et aliis bajulis predictis et curiaribus de Laissaco prenominatis et Raimundo de Vallelhas et Deodato Madoes sindicis universitatis hominum castri de Laissaco et d. Hugone de Monteferrando, Austorgio de Prevenqueriis, d. Petro Sigoldi, milite et aliis bonis viris patrie sub juramento quod d. regi prestiterant requisitis, quod super predictis omnibus eis diligenter expositis et pertitulatim de redditibus, feudis, retrofeudis, juridicionibus et aliis redditibus et eorum singulis estimationibus informatis nobis consulerent utrum ad estimatim estimationem et per eam ad assignationem dicti redditus assignandi commode procedere poteramus, jus regium contra ipsius d. regis mandatum non ledendo, de ipsorum voluntate et consilio ad assignationem predictam processimus auctoritate nobis in hac parte commissa modo qui sequitur :

Scilicet quod die predicta apud Laissacum in proxime nominatorum curialium et aliorum presencia, specialiter dicti procuratoris regii, et de ipsorum consilio et assensu prefato d. G. Balene presenti, pro se suisque successoribus et voluntariis, petenti, stipulanti et recipienti assignavimus, concessimus et tradidimus ex parte dicti d. regis Franc. et dicti d. senescalli Tholose castra de Laissaco, de Monteferrario et villas de Busex, de Galliaco, de Gannaco, de Seveiriaco Ecclesie et loca de [v^o] Ligons, de Favars, de Erinhaco et partem castri de Bertholena sub dominio castri de Laissaco pro parte d. regis cum eorum habitatoribus, pertinenciis et districtibus et jura dictorum affarii de Sancto Amantio et mansi de Mozeiraco et tenementorum eorum et feudum et albergiam castri de Prevenqueriis cum aliis superius estimatis prout inferius confrontantur et omnia jura et redditus dicti d. regis superius ad summam 165 l.ruth. pro valore 110 l.t. redditus estimata, et estimatos, cum regimine exercicii, juridicione, modo usitato, ad habendum, tenendum, possidendum et explectandum per ipsum d. G. et ejus voluntarios perpetuo pacifice et quiete predictis 110 l.t. annui redditus, et de ipsis omnibus et singulis et eorum juribus universis superius expressis prout ad d. regem spectabant per manum dicti d. Poncii de Homelacio, tenentis locum dicti d. senescalli Ruthenensis, nobis et dicto d. G. requirentibus, ipsum d. G. induci fecimus in possessione vel quasi cum caputio ipsius d. locum tenentis eidem d. G. in locum possessionis tradito et ab eo recepto, qui d. locum tenens nobis ut supra requerentibus precepit curialibus curie de Laissaco et dictis sindicis de Laissaco et pluribus tam nobilibus quam innobilibus terre de Laissases presentibus quatenus eidem d. G. in premissis et singulis tanquam domino pro parte olim d. regem contingente in recognitionibus et aliis suis juribus ex nunc pareant et intendant. Retinemus tamen et volumus hos dictus commissarius quod castrum de Vonco cum ejus pertinenciis et redditibus consuetis et grangia de Leborinis cum ejus tenencia contenta plenius in instrumento compositionis olim facte inter condominos castri de Laissaco, ex una parte, et dompnum de Alto Braco ex altera, super juridicionem dicte grangie et resortum castri de Palmatero, que in predictis traditis non sunt posita, in suo pristino statu remaneant et sint extra fines traditorum eidem d. G., et salvis et retentis d. regi et suis perpetuo successoribus communi pacis et ressorto super dictum d. G. et suos pro curia Ruppis Vallis Sergie d. regis et aliis casibus superioritatis in premissis traditis que debent et consueverunt d. regi in talibus pertinere seu etiam retineri, et retenta ipsius d. regis ac d. senescalli Tholose super hoc voluntate. Qui dictus d. G., premissis receptis modo et forma superius contentis, contentus de dicta assignatione superius facta eidem pro dictis 110 l.t. rendualibus quittavit d.n. regem ac de senescallum Tholose de dictis 110 l.t. rendualibus, promittens non petere eas ulterius vel aliquid earundem, ymo in presenti omnes litteras olim super eo sibi concessas cassavit et penitus anullavit, hoc tamen presenti instrumento et contentis in eo perpetuo valituris. Predicta omnia tradita limitantur a parte de Monteferrario cum terris et mandamento de Monte Tosario in rivo de Campselva, et de Ag in territorio de Malbertier et cum strata de Gardia, comitatum Ruthenensem et Laissases dividente et prout pertinencie de Prevenqueriis dividuntur cum terris de Vesi et cum terris mandamenti et ballivie de Ruppe Vallis Sergie, de Vernea in locis de Fanfreh et de Carols, et cum terra ville de Sancto Gregorio ad ult. de Vossades et cum pertinenciis ville de Panosia et de Vimieneto et castri de Ruppe et loci de Barbaros et ville de Corrostergas et castri de Palmatero et tenencia grangie de Leborinis et pertinenciis de Vonco remanentibus a parte de Laissaco, Landa predicta et manso de Luto et aliis mansis et appendariis et terris que sunt et ab antiquo fuerunt ultra aquam Avaironis a parte de Leborinis, de feudo, pertinenciis, dominio et districtu castri de Laissaco, dictis grangia et castro de Vonco ut supra exceptis. Acta fuerunt dicta assignatio et subsequentia, contenta apud Laissacum dominica predicta, anno Domini M^o CCC^o IIII^to, in presentia et testimonio d. Hugonis de Montef. , P. Sigal militum, Austorgii de Prevenqueriis, Hugonis Austorgii et aliorum bajulorum predictorum, Benedicti de Malavalle, Raimundi de Valelhas, Deodati de Madoes, et mei Aldoaldi Garriga, [fol. 67] notarii publici castri Ruppis Vallis Sergie qui omnibus predictis interfui et tam processum quam assignationem et alia premissa de mandato dicti d. R. de Petrucia, commissarii ad requisitionem dicti d. G. Balene, militis, in formam publicam redegi et signo meo solito signavi

(fac-simile du seing)

Nos autem omnia et singula in dicto instrumento contenta laudamus, approbamus et ex certa scientia auctoritate regia confirmamus, volentes quod dictus Gerardus suique heredes et successores predicta omnia sic assisa et assignata habeant et possideant in futurum pacifice et quiete, salvis in aliis jure nostro et jure in omnibus quolibet alieno. Quod ut ratum maneat in futurum nostrum facimus apponi sigillum. Actum Lugduni anno Domini M^o trecentesimo quinto, mense decembris.