Description
-
Jean XXII (1316-1334)
-
Declarat fore haereticum pertinaciter affirmare, Christum eiusque apostolos neque in speciali habuisse aliqua neque in communi.1
-
1323, novembris 12, Avinione.
-
1323
-
Ad perpetuam rei memoriam.a
Cum inter nonnullos viros scholasticos saepe contingat in dubium revocari, utrum pertinaciter adfirmare redemptorem nostrum ac dominum Iesum Christum eiusque apostolos in speciali non habuisse aliqua nec in communi, etiam haereticum sit censendum, diversis diversa et adversa etiam sentientibus circa illud: nos huic concertationi finem imponere cupientes, assertionem huiusmodi pertinacem, cum scripturae sacrae, quae in plerisque locis ipsos nonnulla habuisse asserit, contradicat expresse ipsamque scripturam sacram, per quam utique fidei orthodoxae probantur articuli, quoad praemissa fermentum aperte supponat continere mendacii ac per consequens, quantum in ea est, eius in totum fidem evacuans, fidem catholicam reddat (eius probationem adimens) dubiam et incertam, deinceps erroneam fore censendam et haereticam de fratrum nostrorum consilio hoc perpetuo declaramus edicto. Rursusque inposterum pertinaciter adfirmare, quod redemptori nostro praedicto eiusque apostolis [in] iis, quae ipsos habuisse scriptura sacra testatur, nequaquam ius ipsis utendi competierit nec illa vendendi seu donandi ius habuerint aut ex ipsis alia adquirendi, quae tamen ipsos de praemissis fecisse scriptura sacra testatur seu ipsos potuisse facere supponit expresse, cum talis assertio ipsorum usum et gesta evidenter includit in praemissis non iusta (quod utique de usu, gestis seu factis redemptoris nostri Dei filii sentire nefas est, sacrae scripturae contrarium et doctrinae catholicae inimicum): assertionem ipsam pertinacem de fratrum nostrorum consilio deinceps erroneam fore censendam merito ac haereticam declaramus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrarum declarationum infringere vel ausu ei temerario contraire. Si quis autem etc. Datum Avinione, II idus decembris, anno septimo.
-
Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, tomus I ab Honorio III ad Innocentium IIII, Rome, 1759, n°518., pp.257-259
-
Reg. Vat. t. 76, ep. 5 de curia, apud Wadd. l. c. ad an. 1323, n. 4; cfr. supra n. 486, et infra not. ad n. 628.
1 -
(a) Alias: Ven. fratri Andreae episcopo Terracinen., vicario nostro in spir. in Urbe. Cfr. Rayn. Ann. eccl. ad a. 1323 n. 61. Ista constitutio unacum aliis constitutionibus Quia nonnunquam, Ad conditorem canonum, Quia quorundam (cfr. supra nn. 464 ac 486 et infra n. 554) argumenta praebuit continuae disceptationis, oppositionis, falsae interpretationis. Ita quidam dicebant, eadem constitutione constare, quod haereticum esset id asserere, quod verba decretalis Exiit qui seminat docent. Inter « armaria » Arch. Vat. (XXX, 42, fol. 89-93) responsum quoddam servatur, quod Ioanni XXII hac de quaestione consilium petenti videtur esse datum quodque post postillam Petri Ioannis Olivi damnatam (cfr. infra n. 600 a) est scriptum. Id referre opus fuerit. Sequuntur itaque « Responsiones ad oppositiones eorum, qui dicunt, quod Ioannes papa XXII sententialiter definivit in constitutione Cum inter nonnullos, haereticum fore censendum asserere illud, quod in decretali Exiit qui seminat § Porro continetur. Videtur salvo iudicio saniori, quod verba dictae constitutionis [Cum inter nonnullos] non obvient nec contradicant determinationi ecclesiae positae extra de verborum significatione cap. Exiit qui seminat in [libro decret.] quinto § Porro, nec a sententiis reverendorum patrum et doctorum in sacra pagina fratrum Bonaventurae in sua apologia et Iohannis de Pezano [Peckham ord. Min., cfr. Denifle-Herle l. c. II, 401] in libro de perfectione evangelica traditis discrepent nec a determinationibus capituli generalis ordinis Minorum [Perusii mense iunio a. 1322 celebrati]. Nam habere aliquid, quantum ad praesentem materiam pertinet, accipitur tripliciter. Uno modo quantum ad usum facti simplicem; et hoc modo servi et religiosi, qui servi dicuntur et pro mortuis reputantur (cap. De episcopis et Cle. l. Deo nobis f. 1 in fine, in textu et glossa, et LIV di. cap. Multos habere dicuntur quantum ad usum facti ff. De peculio l. Nec servus et l. Id vestimentum, et notatur plene XII, q. I, cap. Non dicatis). Et de hoc modo habendi expresse loquitur decretalis praedicta Exiit qui seminat et decr. Exivi de Paradiso, posita in VII libro, in quibus dicitur, quod fratres Minores secundum regulam beati Francisci habere possunt unam tunicam et unam aliam etc., et tamen in eisdem dicitur, quod ipsi fratres nihil sibi approprient vel appropriare nihil sibi possunt in speciali vel etiam in communi. Per quod apparet, quod habere ibi sumitur quantum ad simplicem facti usum. Et secundum hunc modum Christus et apostoli habuerunt in speciali et etiam in communi aliquando loculos. Quorum apostolorum locum et vitam tenent monachi quantum ad abdicationem proprietatis et dominii omnium rerum in speciali, ut habetur et notatur expresse XVI, q. I, cap. Ex auctoritate. Alio modo accipitur habere quantum ad ius administrationis et dispensationis; et hoc modo praelati sive episcopi, qui in locum apostolorum succedunt, quo ad praelationem et dispensationem rerum ecclesiae (XII, q. I, Videntes in textu et glossa et LXVIII di. cap. Quorum vices et XXI di. cap. In novo) dicuntur habere et habent ius administrationis et dispensationis ad utendum rebus ecclesiasticis, non quod res ecclesiasticae dicantur eorum esse quantum ad dominium et proprietatem, sed solum quantum ad procurationem, dispensationem et administrationem (et hoc probatur XII, q. I, cap. ultimo in textu et glossa, XXIII q. VII cap. Quod autem, et extra de donat. cap. II plene dicitur et notatur cum similibus). Et ex hoc iure competit eis vendere et donare in casibus per sacros canones concessis (XII, q. II, cap. Sine exceptione, et cap. Hoc ius; extra de rebus ecclesiae alienandis vel non alienandis, ut supra; extra de his, quae fiunt a praelatis sine consensu, cap. Cum apostolica, et habetur et notatur extra de donationibus cap. Ceterum cum similibus). Tertio modo sumitur habere scilicet quantum ad dominium, et hic modus habendi subdistinguitur. Uno modo dicitur habere scilicet quantum ad dominium, quod est de iure divino, et hoc modo res Deo sive ecclesiae oblatae propter Deum et decimae dicuntur haberi et esse in dominio Christi et corporis eius, quod est ecclesia (XII, q. II, cap. Qui Christi pecunias, et cap. Nulli liceat, et cap. Praedia, et cap. Qui abstulerit, et q. III, capitulus Pontifices, et in eadem causa q. I, cap. Res, et cap. Videntes; et hoc plene dicitur et notatur per Innocentium et Hostiensem extra de causa possessionis et proprietatis cap. Cum super electione). Et de hoc dominio legitur XVI, q. III, cap. Inter memoratos, ubi dicitur, ecclesiae, cuius est ius retentionis, sit aeternum dominium, et habetur Levitici ultimo cap. circa finem. De hoc etiam dominio, quod spectat ad Christum et corpus eius, quod est ecclesia fidelium, ep. I ad Corint. III cap. dicitur: « Omnia vestra sunt, vos autem Christi » (et XXIII, q. VII, cap. I, circa principium etc. cap. Quod autem circa finem). Et de hoc modo habendi expresse Augustinus super Iohannem loquens de Donatistis dicit: « Veniant ad catholicam ecclesiam et nobiscum habeant non solum terram, sed etiam Eum, qui fecit coelum et terram ». In huiusmodi autem dominii communitate viventes et iter paupertatis altissimae et perfectionis evangelicae arripientes non quaerunt in rebus, quas habent, nisi usum (glossa ibi); et est Augustini dictum: praeter usum in rebus nihil quaerendum est; et ad Titum cap. VI: habentes alimenta et quibus tegamur etc. Ieronymus dicit: « signanter dixit: quibus tegamur, ut ostenderet, se non quaerere nisi usum ». Et quia usus tegumentorum et alimentorum inter homines distinctus est et habetur in speciali, ideo saepe scriptura divina utitur hiis nominibus, scilicet: meum et tuum iuxta illud: Partiti sunt vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem (Io. XIX). Et habebat Christus loculos. Quod haec intelligantur quantum ad usum, patet per Augustinum in verbis illis apostoli omnia vestra sunt dicentem: « Omnia nostra sunt, scilicet superiora, aequalia et inferiora. Superiora nostra sunt ad perfruendum, ut Deus Trinitas, et aequalia ad convivendum, ut et Angeli [ed. Migne XXXV, 1348, ubi tamen legimus: « Cum beatitatem illam obtinuerimus, nostra sunt ad videndum superiora nostra, erunt ad convivendum aequalia, nostra erunt ad dominandum inferiora ..... Non enim domini erunt, sed consortes potius angelorum, de quibus dictum est: Erunt aequales angelis Dei »], qui et modo nostri sunt, quia ad usum nobis sunt, sicut res dominorum dicuntur esse famulorum non dominio, sed quia ad usum sunt eorum ». Haec Augustinus, et ponitur ipsa auctoritas Augustini in libro [secundo] quaestionum evangeliorum et recitatur in glossa ad Romanos VIII et secundo Sententiarum cap. Omnia enim etc. Ex isto etiam iure divino viris iter perfectionis arripientibus prohibetur dicere: hoc meum proprium, hoc tuum proprium (XIV, q. I et III in principio, VIII di. in princ. et cap. Quo iure, et XII, q. I cap. Dilectissimis). Et de hoc statu perfectionis Petrus in persona omnium apostolorum dixit: Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te; et Christus, ostendens ex hoc eos in regno coelorum praecellentem gloriam promereri, dicit: Vos, qui secuti estis me, cum sederit filius hominis in sede maiestatis suae, sedebitis et vos super sedes XII etc., ut habetur Matth. cap. XIX. Ex hoc iure prohibetur viris iter perfectionibus arripientibus in iudicio contendere, dicente Christo: Si quis voluerit tunicam tuam tollere et in iudicio tecum contendere, dimitte ei et pallium ..... Ex hoc etiam iure divino apostolis et eorum vitam professis competiit et competit tempore necessitatis emere et vendere, unde dicitur Iohannis cap. IV: Discipuli eius abierunt in civitatem, ut cibos emerent; quod autem hoc fecerint tempore necessitatis, scilicet cum aliter eis per auxilium humanum non fuisset provisum de victualibus, patet in eodem evangelio, cum dicitur Ihesum venisse in civitatem Samariae, et quod Samaritani non contebantur Iudaeis; et Luc. cap. IX dicitur: Introierunt in civitatem Samaritanorum, ut pararent illi, et non receperunt illum. Ex quibus patet, quod Samaritani erant inhospitales Iudaeis; unde apostolis per humanum auxilium non fuisset provisum de cibo, nisi emissent. — Alio modo dicitur quis habere dominium et proprietatem de iure scilicet positivo, scilicet de iure imperatorum, quod per iniquitatem extitit introductum, scilicet ut homines dicant: hoc meum proprium, hoc tuum proprium; et in iudicio etiam contendant, ut dicitur in praeallegatis capitulis VIII di. Quo iure, et XII, q. I Dilectissimis. Et de hoc modo habendi iure proprietatis et dominii loquitur lex (ff.: De verborum significatione 1.): « habere » duobus modis dicitur (et ff.: De verborum significatione l. Stipulatio ista, scilicet habere), et ex hoc iure habendi datur et competit in iudicio actio et exceptio (ff.: De acquirendis re. do. l. Rem in bonis) et inde litigia proveniunt. Et huiusmodi dominium et proprietatem abdicare sicut una privata persona potest et ad perfectionem pertinet, sic et unum collegium singulare hominum, quod obtinent vicem singularis personae (ff.: De fideiussore Licet mortuo), potest a suo toto collegio abdicare, et ad culmen perfectionis pertinet. Et de tali abdicatione in speciali et in communi, quod sit meritoria et sancta et etiam a Christo et apostolis docta, loquitur decretalis Exiit qui seminat (§ Porro) et aliae plures constitutiones a Romanis pontificibus super regula et statu fratrum Minorum factae. Dominio autem ac iuri et communitati emanantibus a iure divino, per quod est veritas (in Columba, I In([h]umili ecclesia), non est salubre nec licitum renuntiare ». « Ex quibus patet, quod error est dicere simpliciter et absolute sive indefinite, quod Christus et apostoli non habuerunt aliqua in speciali nec etiam in communi, et sic omnem modum habendi excludere ac per consequens includere, quod ipsi non habuerunt res aliquas quantum ad usum facti in speciali nec in communi, et quod, in quantum fuerunt praelati ecclesiae militantis et administrationis seu dispensationis, non habuerunt ius utendi rebus oblatis sive concessis eis et vendendi seu donandi eas, prouti sacri canones dicunt, cum hoc contradicat sacrae scripturae et sacris canonibus et dictae decretali Exiit qui seminat dicenti, quod Christus loculos habuit etc. Et sequitur, quod in dicta constitutione Cum inter nonnullos dicitur, scilicet quod hoc pertinaciter affirmare haereticum sit censendum. Dicere autem cum dicta determinatione ecclesiae posita in dicta decretali Exiit qui seminat, scilicet quod abdicatio proprietatis omnium rerum tam in speciali quam in communi propter Deum sit meritoria et sancta, quam et Christus viam perfectionis ostendens verbo docuit et exemplo firmavit quamque apostoli, in quantum fuerunt professores paupertatis excelsae, de qua dicitur: Ecce nos reliquimus omnia etc., in volentes perfecte vivere per doctrinae ac vitae ipsorum alveos derivarunt, et quod Christus loculos interdum habuit condescendens infirmis, ac per consequens quod Christus et eius apostoli viam perfectionis ostendentes non habuerunt proprietatem rerum et dominium in speciali vel ipsorum apostolorum privato collegio appropriatum, quod est ex iure imperatorum et implicat ad litigia et per iniquitatem introductum, ut dictum est, non est haereticum nec erroneum nec hoc aliquo modo dicere videtur dicta constitutio Cum inter nonnullos, quae de dicta decretali Exiit qui seminat nulla prorsus facit mentionem, nec eam tollit nec eidem in aliquo derogare videtur: immo cum idem sanctissimus pater et dominus dominus Iohannes pp. XXII pronuntiaverit de consilio et assensu dominorum cardinalium, decretalem Exiit qui seminat salubriter editam, solidam, claram et lucidam multaque maturitate digestam, prout in sua constitutione, quae incipit Quorundam, continetur expresse, et Viennense concilium in illa constitutione Exivi de Paradiso contradictorio iudicio approbaverit in hac parte determinationem factam in decretali praedicta Exiit qui seminat, nullo modo dicendum est nec credendum, quod per verba aliqua generalia posita in dicta constitutione ultima voluerit subvertere per suos praedecessores et seipsum cum multa maturitate diffinita (extra de electione cap. Ecclesia nostra). Sed promptum esse debet iura iuribus concordare (c. De insuffic. dotibus Licet una cum similibus) et constitutio subsequens secundum praecedentem exponenda et intelligenda est (extra: De officio et pot. iudi. deleg. cap. Super quaestionum in principio) nec constitutioni praecedenti per subsequentem derogatur, nisi in quantum invenitur expressum (cap. De aedif. priv. l. ult. et ff. De adimendis et transferendis legatis, 1.: Alumpnae scilicet qui filias et in ant. de administrandis officiis in sacris appellationibus ad finem, et in iuribus vulgaribus: quod non mutatur, stare minime prohibetur, cap. De testamentis l. Sancimus, et cap. De appellat. l. Praecipimus) ». « Porro post editionem et publicationem dictae constitutionis Cum inter nonnullos ipse dominus papa de consilio sacri collegii dominorum cardinalium in condempnatione, quam fecit de postilla, quam P[etrus] Io[annis Olivi] super apoc[alypsi] conscripsit, habuit consilium magistrorum in sacra pagina, quibus examinationem ipsius postillae commisit, inter quos magistros fuerunt fratres G(uilelmus) de Lauduno archiepiscopus Viennensis et Petrus de Palude Ordinis Praedicatorum [29 mart. 1329 in patriarcham Hierosol. promotus] et multi alii magistri aliorum ordinum et statuum; in quo iudicio per ipsos magistros in scriptis sub eorum sigillis etiam in forma publici instrumenti praefato domino papae tradito de quodam articulo, quem dictus P. Io. scripsit in dicta postilla, cuius articuli tenor de verbo ad verbum talis est: “Ex quo per Romanae ecclesiae authenticam testificationem et confirmationem constat, regulam Minorum per beatum F[ranciscum] editam esse vere et proprie illam evangelicam, quam Christus in se ipso servavit et apostolis imposuit et in evangeliis suis conscribi fecit, et nihilominus constat hoc per irrefragabilia testimonia librorum evangeliorum et ceterarum scripturarum sanctarum et perfectos expositores eorum, prout alibi est superhabunde monstratum”, dicti magistri in sacra pagina de ipso articulo suum dant consilium in haec verba: “Si dictus P. Io. haec verba accipit secundum intellectum et declarationem et determinationem Exiit qui seminat, verum dicit; si autem intelligit, sicut ipse alibi declarat et sui sequaces asserunt, quod regula beati F. sit vere et proprie idem et idipsum, quod Christi evangelium et e converso, et quod dominus papa non habet potestatem super eam sicut nec super evangelium, vel quod, quicquid est in regula beati F., totum Christus ad litteram servaverit et apostolis imposuerit observandum: hoc totum simpliciter reputamus haereticum, ridiculum et insanum”. Nec istud probatur per aliquod testimonium, quod inducat haec verba dicti concilii. Ex quibus clare patere potest cuilibet intelligenti, quod ipse dominus papa per dictam constitutionem Cum inter nonnullos non intendit dictam determinationem in saepedicta decretali Exiit positam in hac parte aliqualiter tollere vel mutare. Idem etiam dominus papa, quando in consistorio legebatur dicta constitutio Cum inter nonnullos, ad dictum cuiusdam cardinalis dicentis eidem domino papae, quod in ipsa constitutione exprimeret, haereticum fore pertinaciter affirmare Christum et apostolos non habuisse proprietatem et dominium rerum in speciali nec in communi, respondit: non faciemus ». « Porro novissime [die 18 iul. 1323] praefatus dominus papa venerabilem doctorem fratrem Thomam de Aquino cathalogo sanctorum ascripsit. Qui doctor in libello, quem edidit contra dampnantes statum non habentium in communi possessiones et dominia rerum sed per mendicitatem victum sibi quaerentium, qui libellus incipit: Ecce inimici tui sonuerunt, c[apitulo] V expresse determinat atque probat per auctoritates evangelii et sanctorum doctorum ecclesiae, quod possessiones et divitias rerum tam in speciali quam in communi relinquere est quidam gradus altior, contentus sub perfectione evangelica; et in responsionibus, quas facit ad argumenta in oppositum, dicit de verbo ad verbum sic: “Ad XVIIum argumentum dicendum est, quod ecclesia, quia multos infirmos sustinet, qui non de facili sine temporalium possessionum solatio ecclesiasticam vitam ducere sustinerent, expedit facultates communes in ecclesia possideri propriis dimissis, et praecipue propter pauperes sustentandos; non tamen per hoc sequitur, quod non sit expediens, a praedictis viris, qui propria dimiserunt, vitam religiosam agi sine communibus possessionibus. Et quamvis perfectio apostolica non annulletur ab illis, qui possessiones communes habent, tamen expressius servatur in illis, qui propriis dimissis etiam communibus carent”. Haec ibi. Et ad illud, quod obiicitur per adversarios huiusmodi paupertatis in speciali et in communi, quod Christus loculos habuit, in eodem libello respondet in haec verba: “Ad illud autem, quod octavo obiicitur, dicendum est, quod, quamvis non sit praeceptum, ut nihil pecuniae ad usus necessarios reservetur a sanctis; est tamen consilium; nec dominus loculos habuit, quasi alias ei provideri non potuisset, sed ut in se gerens infirmorum personam, ut sibi licitum crederent, quod a Christo observatum viderent”. Haec ibi. Quae probat per auctoritates sanctorum doctorum ecclesiae, et infra in eodem libello et capitulo dicit sic: “Ad XIVum dicendum est, quod, sicut supradictum est, Dominus pecuniam servari fecit in loculis in necessarios usus, ut infirmis condescenderet; et ideo non est reputandum pro superstitione, si aliqui perfecti viri nolunt pecunias reservare; et Christus quamvis pecuniam reservari fecerit, non eam habebat ex aliquibus possessionibus, sed magis ei a fidelibus per modum eleemosynae ministrabatur”. Haec ibi. Et infra in e[odem] c[apitulo] dicit sic: “Ad XXIIum dicendum est, quamvis sancti patres modum illum habendi possessiones in communi approbaverunt, non tamen hunc modum abdicationis in communi reprobaverunt; et ideo non est praesumptuosum, hunc modum sequi. Alias nihil de novo posset institui, quod non fuerit antiquitus observatum; nihilominus tamen iste modus vivendi a multis sanctis patribus fuit antiquitus observatus et in ecclesia primitiva”. Haec dictus doctor. Si autem huiusmodi doctrina dicti doctoris fuisset contra fidem evangelii aut scripturae divinae aperte adversa ac per consequens erronea et haeretica, non est verisimile nec credendum, quod praefatus sanctissimus pater dominus Iohannes papa ipsum cathalogo sanctorum aliqualiter adscripsisset ». « Nec his obstat, quod praefatus venerabilis doctor in sua summa in secunda serie dicit, quod habere aliquid in communi non diminuit perfectionem religionis, inducens ad hoc XII, q. I, cap. Expedit; quia, sicut colligi potest per rationes per eum ad hoc probandum inductas, intelligit, quod habere in communi non diminuit aliquid de illa perfectione, quae essentialiter annexa est religioni, quae in abdicatione proprietatis et dominii omnium rerum in speciali sive in singulari consistit, de qua loquitur capitulum extra de sta[tu] mo[nachorum] cap. Cum ad monasterium (in fine) et dictum cap. Expedit, quamque sancti Hilarius, Augustinus, Benedictus et plures alii habentes in communi possessiones et rerum dominia ad sufficientia professi sunt. Non autem intelligit, quod non diminuat aliquid de illa perfectione, quae est supererogationis et culminis, per quam abdicantur possessiones in proprio et in communi et status mendicitatis eligitur; alioquin, si de tali intellexisset, quod absit, incurrisset sententiam, quam fel. rec. dominus Alexander IV de consilio dominorum cardinalium protulit in omnes asserentes, huiusmodi abdicationem proprietatis et dominii omnium rerum tam in speciali quam in communi non esse de perfectione evangelica et in aeterna retributione praecellentem gloriam non mereri (prout in duabus constitutionibus per ipsum pontificem super hoc editis, quarum una incipit Romanus pontifex et alia Non sine multa cordis amaritudine, plenius continetur), et fuisset contrarius sibi ipsi et ordini suo et praecedenti suae determinationi, quam in praedicto suo libello conscripsit; quod de tanto doctore dicere videretur absurdum. — Nec obstat, quod dicitur, quod, licet dictus doctor in dicto opusculo Ecce inimici dixerit, quod non habere possessionem in communi et per mendicitatem victum quaerere contineatur sub perfectione evangelica, non tamen dixit nec intellexit, quod prorsus abdicare proprietatem et dominium omnium rerum in speciali et communi contineatur sub perfectione evangelica, cum habere in communi dominium et proprietatem rerum aliquarum necessariarum ad vitam non inducat, ut dicunt, sollicitudinem caritatis impeditivam. Et vere non obstat; nam omnes rationes et auctoritates quas adducit ad probandum, statum mendicitatis fore licitum et sub perfectione evangelica contineri, ita arguunt: statum abdicantium proprietatem et dominium omnium rerum in speciali et in communi contineri sub perfectione evangelica sicut statum illorum, qui in aliquibus modicis dicunt se in communi proprietatem et dominium retinere et sufficientia possessionum in communi, unde vivere possint absque mendicitate, se ex eorum statu asserunt abdicare, maxime cum habere in aliquibus rebus dominium et proprietatem introductum de iure gentium vel civili non sit ad vitam humanam necessarium. Nihil enim necessarium est ad vitam humanam conservandam nisi usus rerum. Et quia usus alimentorum est necessarius ad esse naturae conservandum, ad quod quilibet ex praecepto legis naturalis et divinae est indispensabiliter obligatus, eorum usui renuntiari non potest. Proprietati autem, quia non conservat esse naturae, potest renuntiari. Et praeter usum nihil in rebus quaerendum est, ut superius est probatum. Si enim dominium et proprietas domorum, librorum, vestimentorum et pecuniarum, ex quibus huiusmodi necessaria acquiruntur, foret necessarium ad vitam humanam conservandam, sicut nullus in speciali vel in communi potest licite renuntiare his, sine quibus non conservatur esse naturae, sic nec in speciali nec in communi posset renuntiari dominio et proprietati talium rerum necessariarum: quod tamen constat fore falsum et iuri contrarium. Videtur etiam, quod retinere in communi proprietates et dominia in rebus inducat sollicitudinem, quia, sicut retentio dominii et proprietatis in singularibus inducit sollicitudinem (ex hoc enim, quod quis dicit: hoc meum proprium, hoc tuum proprium, insurgit litigium inter singulares personas), ita ex eo, quod unum collegium, quod vicem obtinet singularis personae, ut dictum est, dicit: hoc meum, hoc tuum, insurgunt litigia et contentiones inter collegia et communitates, quae a caritate plerumque distrahunt, sicut experientia manifesta declarat. Porro ecclesia humilis pluries et frequenter determinavit, quod abdicatio proprietatis et dominii omnium rerum tam in speciali quam in communi, quam fratres Minores profitentur, sub perfectione evangelica contineatur, et dampnat contrarium asserentes, ut in praeallegata constitutione domini Alexandri IV Non sine multa cordis amaritudine continetur, quam dictus doctor non ignoravit; et ideo nullatenus est dicendum, quod contra diffinitionem et determinationem ecclesiae dicere voluerit, quod abdicare proprietates et dominia omnium rerum in speciali et in communi non contineatur sub perfectione evangelica, et per consequens a determinatione ecclesiae deviare et seipsum propria voce dampnare. Et praedicta dicuntur et dicta semper intelligantur salvo iudicio et sub correctione et emendatione domini papae et sedis eius ».
Informations
Document
bullarium-franciscanum
admin
(IRHT), dans
Bullarium Franciscanum
Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, dir. I. Heullant-Donat, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2021 [en ligne], acte n. 155724 (bullarium-franciscanum-3811), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/bullarium-franciscanum/notice/155724 (mise à jour : 26/01/2021).