Description
-
Benoît XII (1334-1342)
-
Pour mémoire perpétuelle de la chose
-
VIII kalendas decembris, anno septimo
-
-
Avignon
-
Bulle (ad perpetuam rei memoriam)
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R1. CITÉ DU VATICAN, Archivio apostolico Vaticano, Registra Vaticana 129, ep. 22 de curia, fol. 33v-35.
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R2. CITÉ DU VATICAN, Archivio apostolico Vaticano, Registra Avinionensia 55, fol. 51.
-
Ici reprise de Guillaume Mollat, « Études et documents sur l'histoire de Bretagne, XIIIe-XVIe siècle », Annales de Bretagne et des pays de l'Ouest, 22-2, 1906, p. 187-213, aux p. 197-205 [en ligne].
-
Jean-Marie Vidal, Benoît XII, Lettres communes, Paris, 1905, n. 9152.
-
Georges Daumet, Lettres closes de Benoît Xll, Paris, 1899, tI, n.904, analyse.
-
Après avoir entendu l'évêque de Rennes et les procureurs de Jean de Beaumont, Benoît Xll lève à certaines conditions les peines ecclésiastiques dont celui-ci a été frappé.
-
Ad perpetuam rei memoriam.
Sancta Romana Ecclesia ...
Demum vero dilectis filiis Gaufrido de Logeyo, milite, Johanne Gabil et Juello de Logeyo, domicellis dicte Cenomanensis et Andegavensis diocesium, nunciis et procuratoribus dicti vicecomitis in solidum constitutis, ad sedem apostolicam venientibus, et tam ipsis ad omnia et singula infrascripta facienda et exequenda ab ipso vicecomito plenariam potestatem habentibus, prout constat quodam publico instrumento etiam sigillo dicti vicecomitis sigillato et per cos coram nobis exhibito et ostenso, cujus tenorem de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, quam dicto episcopo in nostra presentia constitutis dictisque procuratoribus excusationes et causas absentie dicti vicecomitis allegantibus, prefatus episcopus proposuit coram nobis quod idem vicecomes ante citationem hujusmodi dilectos filios Jacobum Badiec, presbyterum, Oliverium de Terchamp et Petrum Manhugion, clericos dicte Redonensis diocesis, non absque injectione gravi manuum in eosdem, Dei timore postposito, temere violenta capi fecerat, et ipsos Oliverium et Petrum suis carceribus mancipari et in dictis carceribus viliter detineri, et tam dictum Jacobum quam quemdam germanum ejus, clericum ipsius Redonensis diocesis, quibusdam litteris hereditariis ac aliis rebus et bonis mobilibus et inmobilibus eorumdem per violentiam spoliarat, necnon quedam beneficia ecclesiastica que ipsi Jacobus et germanus in ecclesia Beate Marie de Gurcheya, prefate Redonensis diocesis, cujus idem vicecomes asserit se patronum, obtinebant et pacifice possidebant, certis aliis personis de facto pro sua voluntate contulerat; ac dictum presbyterum, ipsius episcopi nuncium, de quo in dictis litteris nostris sit mentio, nomine Yvonem, male, ut premittitur, pertractarat, ac subditis suis dicte Redonensis diocesis ne in causis ad forum ecclesiasticum de consuetudine vel de jure spectantibus responderent aut alios convenirent sub certis penis inhibuerat; quodque ipse post citationem hujusmodi contra episcopum et officiales ac gentes ipsius predictos durius provocatus, non verens pejora prioribus cumulare, dilectum filium Johannem archidiaconum de Deserto in ipsa ecclesia. Redonensi, episcopi predicti vicarium, in contemptum ipsius episcopi ausu sacrilego personaliter capi et suis carceribus mancipari ac in eisdem carceribus diutius detineri mandavit et fecit, ac ab eo de solvendo ipsi vicecomiti quingentas libras ad requisitionem ipsius obligationem extorsit de facto pro sue libito voluntatis, quorum occasione dictus archidiaconus nonnulla alia dampna realia et personalia fuit perpessus, et quod dictus vicecomes nullum ad Deum respectum hiis in majoris persecutionis injuriam dicti episcopi et suorum dilectum filium Guillelmum cantorem dicte ecclesie Redonensis, ac alios vicarios, officiales, sigilliferum, capellanos, et clericos ac familiares dicti episcopi adeo per se et suos complices fuit hostiliter prosecutus, eis minas, insidias et terrores horribiles inferendo, quod ipsi cantor, vicarii, officialis, sigillifer, capellani, clerici et familiares intrare non audebant Redonensem diocesim prelibatam, quinimo oportebat eosdem metu persecutionis ejusdem partes remotas querero vel latere. Nec hiis contentus, dictus vicecomes interdictam in terra ipsius vicecomitis in prefata Redonensi diocesi constituta, suis culpis et excessibus variis exposcentibus, vigore statutorum provincialium Turonensium cum ipse, civitas et diocesis Redonensis de Turonensi provincia existant, canonice et rite proiatum tam ante quam post captionem archidiaconi memorati pluries violavit et violari fecit, ac in terris ipsis missas et alia divina officia prophanari in anime sue salutis dispendium et scandalum plurimorum; et quod idem episcopus occasione premissorum multa dampna et experisas pertulerat ascenderitia ad valorem trium milium florenorum propter que et alios ejus excessus in eisdem litteris nostris expressos idem vicecomes excusatus haberi non debebat, sed contra ipsum tanquam contra contumacem erat graviter procedendum. Et tandem post certos tractatus inter procuralores et episcopum prodictos, mediantibus nonnullis ex fratribus nostris Sancte Romane Ecclesie cardinalibus concordiam, pacem et bonum statum partis utriusque zelantibus, habitos dicti procuratores nomine procuratorio dicti vicecomitis bonam fidem agnoscentes, in nostra cardinalium et episcopi predictorum presentia, sponte quo supra nomine recognoverunt tam contenta in eisdem litteris quam alia premissa omnia per episcopum predictum contra vicecomitem ipsum proposita fore vera, nobisque reverenter et humiliter supplicarunt ut cum idem vicecomes, sicut ex mandato ipsorum clare liquebat, paratus esset super premissis omnibus et singulis parere plenarie mandatis ecclesie atque nostris ac abstinere in futurum a similibus et manutenere libertatem ecclesiasticam, et episcopum predictum, clericos et personas ecclesiasticas in eorum juribus et libertatibus confovere, cum dicto vicecomite super premissis misericorditer agere, ipsumque ab excommunicationum sententiis, quas propter premissa incurrisse dinoscitur, absolvere ac interdictuni relaxare prefatum auctoritate apostolica dignaremur, promittentes et offerentes procuratorio vicecomitis antedicti prout etiam ab eo in maudatis habebant, ut dictus miles suo proprio nominibus prefato episcopo de dictis tribus milibus florenis auri satisfacere realiter, illosque dicto episcopo vel procuratori suo in terminis infrascriptis, videlicet mille et quingentos infra dominicam palmarum proximo futuram, ac quingentos alios intra Nativitatis Beate Marie Virginis proximo secuturam et reliquos mille infra Penthecosten festivitates, dictum festum Nativitatis Beate Marie Virginis proximo subsequentem, solvere cum effectu, et nichilominus archidiacono, presbyteris et clericis et aliis personis ecclesiasticis civitatis et diocesis Redonensium predictarum injurias et dampna passis predictis satisfacere competenter. Nos igitur, licet inmeriti vices illius gerentes in terris qui misericordias suas in ira non continet nec cum iratus fuerit obliviscitur misereri, propositi boni constantiam et devotionem sinceram oblatam ipsius vicecomitis ex continuatione, ut speramus, bonorum operum in eo verisimiliter presumendam in Domino commendantes, et propterea nostrum erga eum ad petitam misericordiam inclinantes animum, ac de reductione ipsius in illo qui eum revocasse videtur ab invio et ad viam reduxisse salutis plurimum exultantes, prestito prius coram nobis per eumdem militem procuratorio nomine ipsius vicecomitis et in ejus animam de parendo super premissis omnibus et singulis mandatis Ecclesie atque nostris, ad sancta Dei evangelia manu tacta corporaliter juramento, ipsum vicecomitem ab omnibus et singulis excommunicationum sententiis, quas propter premissa dumtaxat incurrisse dinoscitur, etiam de consensu dicti episcopi apostolica auctoritate absolvimus de consueta misericordia et clementia dicte sedis, injungentes eidem vicecomiti sub debito predicti in animam suam prestiti juramenti ut prefato episcopo dicta tria millia florenorum solvat integraliter et cum effectu in terminis antedictis, sibique manerium predictum de Radanca cum omnibus bonis et rebus inmobilibus invasis et juribus occupatis per eum seu de mandato suo restituat et dimittat liberum, vacuum et expeditum, pacifice et quiete, ac archidiacono, cantori, presbyteris et clericis nominatim expressis et aliis personis ecclesiasticis lesis et dampna passis predictis infra festum Purificationis beate Marie Virginis futurum proximo debite satisfaciat cum effectu, et quod ipse vicecomes ipsis archidiacono et personis remittat, et per gentes suas remitti faciat libere omnes obligationes et promissiones quascumque, quas ipsi vicecomes et gentes ab eis ob predicta vel eorum aut alicujus ipsorum occasione quomodolibet extorserunt seu etiam receperunt; quodque vicecomes ipse in omnibus locis sui dominii temporalis et districtus, in prefata Redonensi diocesi consistentibus, diebus fori et nundinarum, publice faciat proclamari tribus vicibus, diversis diebus, infra festum Resurrectionis Dominice proximo venturum, quod omnes sui subditi in foris et curiis ecclesiasticis, super rebus et actionibus solitis inibi ventilari, possint conveniri et alios convenire libere, sine pena aliqua vel offensa ipsius vicecomitis, prout eis competit de consuetudine vel de jure; quodque ipse vicecomes de cetero non perturbet seu impediat et, quantum in eo fuerit, perturbari sou impediri non permittat jurisdictionem et libertatem ecciesiasticas quovis modo ; et quod propter premissa vel eorum occasione dictos episcopum, vicarios, officiales, sigilliferum, procuratores, capellanos, clericos et familiares, et gentes suas aut germanum ipsius episcopi non dampnificet in aliquo nec offendat, nec, quantum in eo fuerit, per alios dampnificari seu offendi permittat, eisque ex toto remittat et libere ac per gentes suas remilti faciat quicquid propter premissa per eos vel eorum aliquem ipsis vicecomiti et gentibus suis promissum extitit seu etiam obligatum ; et nichilominus quod ipse vicecomes infra unum annum, a dato presentium computandum, nostro vel successoris nostri conspectui se personaliter representet super predictis commissis per eum mandatis apostolicis pariturus ; et quod ipse infra festum beati Ilarii proximo futurum premissa omnia et singula promissa, et oblata per procuratores eosdem, ac per nos sibi per presentes injuncta, coram notario publico et testibus fidedignis ratificet et approbet, et juret ad sancta Dei evangelia corporaliter manu tacta per ipsum ea omnia et singula servari inviolabiliter et efficaciter adimpleri, ac ratilicationem hujus manu tabellionis publici scripta et ipsius vicecomitis sigillo munita teneatur infra XV dies dictum festum Purificationis immediate sequentes, nobis vel eidem episcopo realiter assignare. Quod si forte prefatus vicecomes premissa omnia et singula per nos sibi per presentes, ut prefertur, injuncta vel eorum aliquid non observaverit et adimpleverit cum effectu, seu in eis vel aliquo eorumdem defecerit, volumus quod ipse in pristinas sententias recidat ipso facto et tota terra sua ecclesiastico subjaceat interdicto, ipseque ex tunc excommunicatus ac tota terra sua interdicta publice nuncientur, eidem vicecomiti nichilominus inhibentes ne ipse deinceps in presbyteros, clericos, religiosos conversos aut alias personas ecclesiasticas manus per se vel alium invicem temere quovis modo injicere presumat.
Tenor autem instrumenti, procurationis predicti talis est.
Universis presentes litteras seu presens publicum instrumentum inspecturis Johannes, vicecomes de Bellomonte, in Domino salutem.
Noveritis quod nos dilectos nostros nobiles viros, dominum Gaufridum de Logeyo, militem, Johannem Gabil et Juhellum de Logeyo, valetos, absentes tanquam presentes et eorum quemlibet in solidum, ita quod non sit conditio melior occupantis sed quod unus eorum incepit alter prosequi valeat et finire nostro terreque nostre et officialium nostrorum pro nobis et ipsis etiam divisim fecimus, constituimus et etiam ordinavimus, facimus et constituimus et tenore presentium ordinamus procuratores nostros in causa seu causis civilibus vel criminalibus et aliis criminalibus, de speciali commissione domini nostri pape seu ejus auctoritate vel mandato vel etiam alias juris necessitate in Romana curia tractanda vel finienda, seu tractandis vel finiendis, et in qua vel quibus artati essemus, legitimam juris vel hominis citationem vel alias juris necessitate in dicta curia litigare, motis vel movendis pro nobis vel contra nos, aut gentes vel officiales nostros quoscumque, maxime per reverendum pa-trem dominum episcopum Redonensem, vel ejus officialem seu gentes, ad agendum, defendendum libellum, petitionesque summarias et alias dandum et recipiendum, excipiendum, replicandum, litemque contestandum, et in animam nostram de calumpnia, de malitia et de veritate danda et cujuslibet alterius generis juramentum prestandum et etiam subcundum et juramentum deferendum crimina et defectus opponendum et probandum, ponendum et articulandum, positionibus et articulis respondendum, testes, instrumenta et quelibet alia probationum genera producendum et probationes adversarum partium reprobandum, protestandum, compromittendum, transigendum, componendum et paciscenduni, ac compromissa, transactiones, compositiones et pacta vallandum, firmandum juramentis, penis, promissionibus et stipulationibus, renunciationibus, submissionibus et aliis firmitatibus, et aliis clausulis quibuscumque, et eas ratificandum, emologandum et approbandum, et de omnibus et singulis querelis concordiam faciendum, necnon nos et bona nostra quecumque, tam mobilia quam inmobilia, presentia et futura, obligandum et submittendum jurisdictioni cujuscumque ecclesiastici vel secularis, et recipiendum precepta, sententias, monitiones, excummunicationes et alterius ecclesiastice censure sententias quascumque, atque in causis concludendum, sententiam vel sentontias audiendum, appellandum, appellos petendum et obtinendum, appellationes prosequendum, beneficium absolutionis et restitutionis in integrum tam simpliciter quam ad cautelam, necnori beneficium absolutionis a quibuscumque excommunicationibus vel interdicti sententiis iu fautores nostros et terras nostras vel aliquos eorum latas hactenus seu imposterum proferendas, humiliter petendum et obtinendum, juxta formam ecclesie consuetam, privilegia, indulgentias et litteras tam simplices quam legendas, gratiam et justitiam continentes, in Romana Curia litterarum contradictarum audientia impetrandum, et eas contradicendum, de locis et judicibus conveniendum, cautionem dandum et recipiendum, necnon unum vel plures procuratorem seu procuratores loco sui substituendum et revocandum, et generaliter ad omnia et singula dicendum, faciendum et exercendum in premissis, et circa ea necessaria seu etiam oportuna et que nosmetipse constituens faceremus seu etiam facere possemus, si presentes essemus, etiam si mandatum exigant speciale; promittens nos ratum, gratum atque firmum habere et tenere quicquid per dictos procuratores nostros, seu eorum alterum, seu per substitutos ab eisdem vel eorum altero factum, gestum, ordinatum, arbitratum, compositum, concordatum seu etiam procuratum fuerit in premissis et quolibet premissorum ; et volentes dictos procuratores constitutos et substituendos relevare ab omni onere, satisdandi promittens etiam notarie subscripto, tanquam publice persone stipulanti et recipienti vice et nomine, omnibus quorum interest vel intererit, pro eisdem procuratoribus et eorum quolibet judicio sisti et judicatum solvi cum omnibus clausulis suis oportunis, sub omnium bonorum nostrorum obligatione et etiam ypotheca, et etiam omni juris renunciatione pariter et cautela.
In quorum omnium testimonium premissorum presentes litteras fecimus sigilli nostri appensione muniri una cum sigillo et subscriptione notarii seu tabellionis publici infrascripti.
Acta fuerunt hoc anno Domini MCCCXL primo, die lune post festum beati Michaelis in Monte Gargano, videlicet prima die mensis octobris, indictione nona, pontificatus sanctissimi patris ac domini nostri, domini Benedicti pape XII, anno septimo, in villa Redonensi, circa horam vesperarum illius diei, presentibus ad hec nobili viro domino Johanne de Loeul milite, Jacobo Alixandre et Michaele Fille ou Fillesaye, presbytero, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Gaufridus de Renay, clericus Redonensis diocesis, imperiali publicus auctoritate notarius, premissis omnibus et singulis dum agerentur per nobilem virum Dominum vicecomitem predictum una cum prenominatis testibus presens fui, premissaque omnia et singula manu propria scripsi, et in hanc publicam formam redegi, signoque meo signavi consueto rogatus una cum sigillo domini mei vicecomitis predicti presentibus hiis appensi in testimonium premissorum, constat michi de verbo interliniari non quod approbo et confirmo.
Nulli ergo et nostre intentionis, injunctionis, voluntatis et inhibitionis infringere, etc.
Datum Avinione, VIII kalendas decembris, anno septimo.
Informations
Document
Clara
Lenne
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 27335 (aposcripta-4055), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/aposcripta/notice/27335 (mise à jour : 17/05/2024).