Montpaon, inter castrum et mansionem infirmorum. Echange par lequel le monastère de Sylvanès recoit de Raymond Itier et de sa femme sept mas situés au territoire de Pardirgas et leur donne en retour 1500 sous de Melgueil et les biens qu’il avait reçus de Pierre Manalas.

In nomine Domini. Anno incarnationis Ejusdem MCLXXXVII, mense februarii, notum sit omnibus hominibus hoc scriptum audientibus quod ego Raimundus Iterii et ego Saura, uxor ejus, nos ambo insimul per nos et per omnes infantes nostros, bona intencione, pari animo et absque omni inganno, consilio etiam et voluntate fratris mei Sicardi atque sororum mearum Beatricis et Dulcie, donamus, laudamus, vendimus atque in perpetuum absque ulla retencione possidendum concedimus Domino Deo et monasterio Beate Marie de Selvanesc et tibi Bernardo, abbati, et omnibus fratribus ejusdem loci presentibus et futuris in perpetuum, totum quod habemus vel habere debemus vel visi sumus habere nos et genus nostrum vel aliqua persona per nos vel de nobis habet in toto terminio sive territorio de Pardirgas, videlicet alodium VII mansorum et feudum et vicarium et beneficium, nemora, prata, riparias, pasturales, terras cultas et incultas, aquas, cursus aquarum et recursus, introitus et exitus et argenti atque tocius generis metalli cretifodinas vel argentifodinas sive minerias, si que ibi sunt vel fuerint in solidum, ita tamen quod feudales debent vobis facere hominium et servicium et quicquid generaliter juris habemus vel habere debemus in cultis vel in non cultis aliquo titulo vel alio modo in tota parochia Sancti Amancii de Senomes, scilicet finientes querimoniam de capite manso quod emistis a Guillermo Agulone et a fratribus ejus quam vobis faciebamus. Sciendum est tamen quod nemora vetera, prata, parranas et pasturales per alodium, feudum, vicariam et beneficium, sicut nostrum erat in dominium, Deo et jam dicto monasterio sicut omnia predicta donamus et titulo venditionis cum hac presenti carta integre et absque omni fraude tradimus. Hoc donum et hanc venditionem non choacti set spontanea nostra voluntate ac mera liberalitate, bona fide et sine inganno, pro amore Dei et remissione peccatorum nostrorum atque parentum nostrorum, sicut superius scriptum est, facimus ut melius dici vel intelligi ad utilitatem supradicti monasterii potest. Et promittimus et convenimus vobis per stipulationem quod contra supradicta non veniemus neque aliqua persona nostro consilio vel ingenio aliquo jure seu ratione sive legum institutione atque cujusdam terre consuetudine, et si possemus contra hoc donum aliquo jure seu ratione sive legum institutione seu terre cujuscumque consuetudine venire, omni illi juri et rationi atque legum institutioni sive cujusdam terre consuetudini penitus renuntiamus nosque et omnes heredes nostros de omnibus supradictis omnino exuimus et alienamus et vos et posteros vestros modo in presenti plenarie atque fideliter investimus et omnia jam dicta vobis in pace tenere et possidere perpetualiter faciemus, ab omnibus namque promittimus vobis habere licere. Quod si forte aliqua persona in omnibus supradictis vobis aliquid amparaverit vel abstulerit, nos secundum rationem justicie defensores atque adjutores vobis erimus, et ut omnia suprascripta firma, rata et illibata vobis et posteris vestris in perpetuum permaneant, nos omnes videlicet ego Raimundus Iterii et ego Saura, uxor ejus, et ego Sicardus, frater ejus, et ego Beatrix et Dulcia, sorores predicti Raimundi, hec omnia, sicut in hac carta continentur scripta, nostris propriis manibus tactis corporaliter sacrosanctis ev[an]geliis, juramus et laudamus. Et ego R. Iterius et ego Saura, uxor ejus, nos ambo insimul dicimus et convenimus tibi B. abbati et fratribus tuis per sacramentum quod in presenti facimus, quia in suprascriptum honorem, quem titulo venditionis vobis et successoribus vestris tradimus, nullum impedimentum venditionis, transaccionis sive pignoris vel alterius cujuscumque contractus alicui persone sive ecclesie omnino non fecimus. Pro hac autem donatione, laudatione, venditione sive concessione dedistis nobis de caritate MC solidos Melgorienses, ex quibus apud vos in debito nichil remansit ; et universum honorem quem vobis tradidit Petrus Manalas, quando se in vestro monasterio pro monacho dedit, videlicet mansum qui dicitur Calvinz, alodium, feudum, vicariam et medietatem decime, et alium mansum qui dicitur Rainonensc, scilicet alodium et totam vicariam et medietatem decime in dominio et servicium et hominium de feudalibus, et mansum Gaucelinenc per alodium et medietatem feudi et vicariam et medietatem decime in dominio, et nemus de Malablacheira cum omnibus pertinenciis suis et cum deveso qui justa nemus est, et totam decimationem que est in parochia Sancte Marie de Bono Vilari, videlicet medietatem predicte decimationis de omnibus mobilibus vel immobilibus rebus, et in predicta ecclesia locum unius arche et unius dolii, et in curte locum ad unam domum faciendam et tabernam, quam ibi Petrus Manalas predictus habebat, videlicet quicquid juris habemus in predictis decimis illud vobis prorsus delinquimus, et quicquid Petrus Manalas habebat in predictis hoc vobis cedimus, non tamen vobis vel vestris pro his tenemur etiamsi omnia evincerentur, set ita sit ac si Petro Manalas, nullo mediante, heredes extitissetis nunc. Quod si predictus honor plus valet isto precio quod de vobis modo accipimus quem in presenti a nobis emitis vel valiturus est, totum illud quicquid sit sive parvum sit vel magnum, pro amore Dei et remissione peccatorum nostrorum, Deo et jam dicto monasterio donamus atque hoc presens scriptum supradicti honoris firmum, ratum, illibatum atque in omnibus et per omnia semper valiturum in jusjurandum quod superius facimus esse veraciter affirmamus atque ad infringendam jam dicti honoris venditionem omnium legum vel decretorum sive canonum vel cujuscumque terre consuetudinum auxilio omnino renunciamus et de omnibus atque per omnia nosmetipsos de vobis per paccatos sufficienter tenemus, ita quod nec nobis nec successoribus nostris unquam vos vel monasterium vestrum pro his habendis vel defendendis teneamini, etiamsi omnia nobis fuerint ablata. Sciendum est tamen quod ego B., abbas supradictus, cum voluntate et auctoritate fratrum nostrorum, debeo te R. Iterium per fratrem recipere si secundum ordinem nostrum ad nos venire poteris. Et ego R. Iterius per me et per omnes meos promitto atque convenio tibi B., abbati, et omnibus successoribus tuis et recognosco in sacramento quod superius feci quod de omnibus beneficiariis suprascripti honoris debeo semper vobis esse defensor ita quod in parvo vel in magno contrarius vobis non existam, set ab aliis omnibus vos defendam et vos me vel meos nunquam defendatis, set omnia que Petrus Manalas tenebat in predictis michi dimittitis non ut michi predicta defendatis set ut ego petere possim quicquid Petrus habebat vel tenebat sine dampno vestro ; et propter hoc ne unquam nobis vel successoribus nostris teneamini vos vel monasterium vestrum de evictione vel aliquo modo ad defendendum dedistis nobis CCCC solidos Melgorienses, ex quibus apud vos in debito nichil remansit. Factum est hoc apud Montempavonem, videlicet inter castrum et mansionem infirmorum, in die sabbati, regnante Philippo, rege Francorum, in presencia et testificatione Mironis, sub prioris, B. de Promillac, U. Astenove, S. Compan, P. Andree, Deodati Paratoris, D. Noiriza, B. Gauterii, G. d’Olcaz, J. de Fragos, P. Pomeviridis, P. de Monteacuto, Deodati Tocapodio, Alamande, et R. de Sancto Mauricio, filio ejus, G. Ermengaudi, R. de Seveirac et G., fratris ejus, Ricardi de Montepavone, G. de Sancto Felicio, G. Petri de Compeire, B. de Roais, Begonis de Montepavone, Vediani de Albaiga, P. Berengerii, G. de Rivo, B. de Molez, Deodati Boschi, et U., filii ejus, P. Reinaldi, Duranti de Baisac, Stephani Johannis, U. Vernizat, Guillermi Begonis, Petri Zabater, Deodati Testoris, pelliparii de Verzolio, P. de Caderiis, P. Canuti, Pontii de Scala, Bernardi de Segalario, Deodati Borbo, Guillermi de Cambo, Guillermi Isarni. Testes vero laudationis predicti Sicardi sunt : Ricardus de Montepavone, P. Berengerii, Deodatus Cabazola, P. Calveira et R., frater ejus, Miro, subprior, B. de Promilac, G. Bernardi, U. Astanova, P. Andree, D. Parator, G. d’Olcatz, P. Pomeviridis. Testes autem predicte Beatricis, quando laudavit et juravit hec omnia apud castrum de Cornutio, sunt : U. Astanova, P. Andree, P. de Baisac, capellanus, S. Iterii, Raimundus Berengerii, Berengerius Ricardi, Deodatus de Cornutio, Bernardus Gaucelini, Guillermus Arnaldi, Volveras, Ramundus Frotardi, Bernardus de Verzolio, Petrus de Moleriis et Guillermus Isarni. Facta est hec absolutio atque guirpitio in castro de Montepavone, in domo Guillermi Ermengaudi que est subtus ecclesiam Beate virginis Marie. Quam absolutionem R. Iterius et Saura, uxor ejus, unusquisque pro se et per omnes infantes suos in manu et potestate Ricardi de Montepavone Domino Deo et monasterio Beate Marie de Selvanesc et Bernardo, abbati, atque omnibus ejusdem successoribus sive ibidem Deo servientibus fecerunt de universo honore Petri Manalas qui est in parochia Sancte Marie de Bono Vilari, quem pro escambio de honore nostro de Pardirgas B., abbas, cum consilio fratrum suorum nobis tradidit et quicquid juris in predictis [h]abebat nobis concessit ita ut in parvo vel in magno predictus abbas et ejus successores et monasterium de Selvanesc nobis vel nostris omnino non teneantur etiamsi predictus honor quem pro escambio nobis dedit vel universa que ad ipsum honorem pertinent juste vel injuste nobis ablata sive evicta fuerint, et ad infringendam jam dicti honoris absolutionem ego R. Iterius et ego Saura, uxor ejus, omnium legum vel decretorum sive canonum vel cujuscumque terre consuetudinum auxilio omnino renunciamus. Hanc vero absolutionem sive guirpitionem ego R. Iterius et ego Saura, uxor ejus, per nos et per omnes nostros nos observaturos et contra numquam venturos, tactis corporaliter sacrosanctis ev[an]geliis juramus. Pro hac autem absolutione accepimus a vobis de caritate, sicut superius scriptum est, CCCC solidos Melgorienses, ex quibus apud vos nichil remansit in debito ; et si Guillermus, monacus vester, filius Petri Manalas, in honore paterno de Bono Vilari nobis contrarius extiterit, vos adjutores et defendores secundum rationem justicie nobis esse debetis. Testes hujus absolutionis atque guirpitionis sunt isti : U. Astanova, U. de Creisel, Alamanda, uxor Raimundi de Sancto Mauricio, Ricardus de Montepavone, R. de Seveirac et G., frater ejus, S. Iterii, G. Petri de Compeire, R. Gaucelini, Bego de Brusca, G. Alzarams, Bernardus de Terundo, capellanus de Valle, Bernardus de Fonte, G. Tolsa et Arnaldus de Bosco. Petrus scripsit.

Rodez, AD Aveyron, H(006) 001, cartulaire de l’abbaye de Sylvanès (cartulaire)