Montpellier, in domo nova Atbrandi. Donation par l’abbé de Valmagne à Atbrand d’une terre à convertir en grange et dont les revenus serviront à la maison de Montpellier.

DE DONO GRANGIE ABBATIS VALLISMAGNE AD ATBRANDUM ET AD TOTUM ORDINEM ClSTERCIENSEM In nomine Domini nostri Jhesu Xristi. Anno Ejusdem incarnationis M°C°LXI° mense decembri[s], ego Ermengaudus, abbas Vallismagnę, consilio et assensu tocius nostri capituli et auctoritate domni Petri, abbatis Bonevallis, dono et in perpetuum causa pietatis concedo Domino Deo et Beatę Marię et tibi Atbrando, consiliatori illius pię domus, que in terminio Montispessulani adjutorio tuo et in terra tua fundanda et construenda est ad honorem Dei et hospitandos atque recipiendos monachos conversosque ordinis Cisterciensis et pertinentes ad eos et qui modo capitulo Cisterciensi sunt subditi vel in futurum fuerint, videlicet totam illam terram cultam vel incultam ad edificandam unam grangiam cum fonte qui ibidem est. Quę scilicet terra est in terminio Tortorerię et confrontatur ex una parte cum rivo Tortorerię et ex alia parte sicut serra ab eodem rivo ascendit usque ad lapidem magnum et ex alia parte sicut termini positi sunt inter terram istam et terram Grandie Mercurine usque ad supradictum rivum. Totam autem hanc supradictam terram et fructus universos inde procedentes in perpetuum dono et trado ad e[di]ficationem et ornamentum suppellectilemque ipsius domus. Ad hanc autem terram et grangiam ordinandam et custodiendam et ad omnia ad ipsam grangiam pertinentia debemus constituere monachos vel conversos ad hoc ydoneos, qui omnes fructus inde provenientes debent expendere ad extructionem et meliorationem sive ornamentum suppellectilemque prefatę domus. Hoc autem completo, quicquid ex fructibus supererit debet expendi in procuratione et in commu[n]io monachorum et aliorum supradictorum ad eamdem domum venientium sive hospitantium et etiam in aliis rebus ipsi domui profuturis et utilibus. Et sciendum quod tota ordinatio predictę domus in dispositione sit abbatis Vallismagnę cum consilio tamen Atbrandi, set si forte, quod Deus avertat, contigerit quod abbatia Vallismagnę capitulo Cisterciensi non esset subdita, abbas vel habitatores ejusdem nullam deinceps habeant in predicta domo vel grangia administrationem, set tamen semper habeant in predicta domo tantummodo hospitium et benefitium quemadmodum monachi et conversi Cisterciensis ordinis ; ordinatio autem supradictę domus et grangię ad illum pertineat abbatem, cui capitulum Cisterciense decreverit. Qui abbas postea plenam habeat inde administrationem ad predictum officium pie et juste complendum secundum formam que supra dicta est cum consilio Atbrandi. Hec autem tota administratio predictę domus et grangie cum consilio Atbrandi fiet quamdiu vixerit ; post mortem vero ejus cum consilio unius filiorum ejus vel cognatorum suorum, cui hoc ipse statuerit ; quod si forte ipse non statuerit, fiat cum consilio unius ex liberis ejus vel proximis cognatis suis qui ad hoc aptior et utilior videbitur abbati Vallismagne et abbati Salvaniensi et ita hoc consilium transeat semper in posteritatem Atbrandi ad honorem Dei et utilitatem predictę domus. Et sciendum quod si forte, quod absit, contigerit inter abbatem Vallismagne et Atbrandum vel posteritatem ejus aliquam [o]riri discordiam vel querelam de administratione supradictę domus et grangię et pertinentium, illa controversia terminetur consilio abbatis Salvaniensis ; quod si ipse terminare nequiverit vel noluerit, terminetur auctoritate et consilio capituli Cisterciensis. Preterea ego Atbrandus prohibeo et interdico omni posteritati mee quod si de predicta administratione nasceretur aliqua discordia inter abbatem, qui jam dictam administrationem haberet, et me vel posteritatem meam, nullus alius judex ad hoc advocetur nisi abbas Salvaniensis vel alius abbas ordinis Cisterciensis ; et si per eos terminatum non fuerit, terminetur semper voluntate et mandato capituli Cisterciensis vel ejus consilio, cui capitulum Cisterciense commiserit. Hoc totum laudavit Ermengaudus, abbas Vallismagne, et Petrus Mosca et Guillermus Anglicus et Bernardus de Pedenaz, monachi Vallismagne, apud Montempessulanum, in domo nova Atbrandi, in presentia Pontii, abbatis Salvaniensis, et Guillermi de Sancto Felitio et Guillermi Atbrandi, monachorum de Salvanesc, Guillermi, domini Montispessulani, Atbrandi, magistri Maurini, Guiraldi Atbrandi, Guillermi Airaldi, Guillermi Atbrandi, Petri de Casa, Stephani Bartholomei, Bernardi Airaldi et Silvestri.

Rodez, AD Aveyron, H(006) 001, cartulaire de l’abbaye de Sylvanès (cartulaire)